“Në fillim të këtij muaji, presidenti rus Vladimir Putin la të nënkuptohet se Perëndimi po e ndihmonte atë të realizonte ëndrrën e tij tashmë që e pret prej dekadash, bashkimin e Rusisë me Bjellorusinë”, kështu shkruan Aljazeera, ndërsa sjell një pasqyrim të gjerë të situatës.
“Presioni i pashembullt politik dhe i sanksioneve nga Perëndimi na shtyn të përshpejtojmë proceset e bashkimit”, tha Vladimir Putin më 1 korrik në një forum në qytetin perëndimor të Bjellorusisë, Grodno, në dukje kjo një hedhje guri larg kufirit të Bashkimit Evropian.
“Së bashku, do ta kemi më të lehtë për të minimizuar dëmin nga sanksionet e paligjshme” të vendosura ndaj Rusisë dhe Bjellorusisë nga Perëndimi, shtoi ai.
Një javë më parë, homologu i tij bjellorus Alexander Lukashenko, u kërkoi liderëve të vendeve të tjera ish-sovjetike që të dakordohen me idenë për bashkimin e Rusisë dhe të Bjellorusisë ose të përballen me humbjen e pavarësisë së tyre.
“Sot, kombet e hapësirës post-sovjetike duhet të jenë sinqerisht të interesuara për afrimin e tyre me shtetin e bashkimit, nëse sigurisht duan të ruajnë sovranitetin dhe pavarësinë e tyre”, tha ai, duke shtuar: “Ata që hezitojnë duhet të kuptojnë se pa bashkimin dhe afrimin më të shpejtë, lidhjet më të forta ndërshtetërore dhe thjesht marrëdhënie të thjeshta njerëzore, nesër mund të mos jenë më.”
Në fund të viteve 1990, Lukashenko ishte i etur për të bashkuar ish-kombin e tij sovjetik prej 9.2 milionë banorësh me Rusinë dhe nënshkroi një marrëveshje për të krijuar një “shtet bashkimi” me një kushtetutë dhe parlament të përbashkët.
Mbështetja e Rusisë e ndihmoi Lukashenkon, i cili është quajtur prej kohësh “diktatori i fundit i Evropës”, të mbajë kokën mbi ujë politikisht dhe ekonomikisht, veçanërisht kur Perëndimi sanksionoi Minskun për goditjen e tij të intensifikuar ndaj opozitës dhe kritikëve.
Lukashenko gjithashtu vazhdoi të kërkonte liri veprimi.
Ai u përpoq të largonte ekonominë e tij nga fitimet, fermat kolektive të drejtuara nga shteti, fabrikat kimike dhe një rafineri gjigante nafte që përdorte naftën ruse të lirë.
Duke sfiduar imazhin e tij të një ish-zyrtari komunist me mustaqe Chevron dhe një theks të fortë rural, ai krijoi Parkun Hi-Tech të Bjellorusisë, një “Silicon Valley” bjellorusisht ku dhjetëra mijëra inxhinierë IT zhvilluan softuer mbresëlënës dhe startup.
Por sektori i IT u tkurr në vitin 2020, kur qindra mijëra bjellorusë dolën në rrugë për të protestuar kundër rizgjedhjes së tij të gjashtë.
Ata u përleshën me policinë dhe mbajtën greva, por agjencitë e zbatimit të ligjit të Lukashenkos u përgjigjën me dhunë, tortura, arrestime dhe dënime me burg.
Dhjetëra mijëra u larguan nga Bjellorusia, duke përfshirë shumë ekspertë të IT-së, kryesisht për në Poloninë fqinje, Lituaninë dhe Ukrainën.
Lukashenko u shfaq dhe Moska mbeti mbështetësi i tij i vetëm, ndërsa Kremlini vazhdoi ta nxiste drejt finalizimit të bashkimit.
A u ringjall BRSS?
Për disa vëzhgues, bashkimi është një punë e përfunduar; ata e shohin atë si pjesë të planeve të Moskës për të shpallur ringjalljen e kopjes së cunguar të Bashkimit Sovjetik këtë dhjetor.
“Çështja është zgjidhur në dritën e njëqindvjetorit të BRSS në dhjetor 2022 dhe planet e Putinit për të krijuar një ‘perandori të tretë’ që do të pasonte Rusinë cariste dhe BRSS dhe të përfshinte Bjellorusinë,” tha analisti me bazë në Kiev, Aleksey Kushch, duke shtuar: “Ajo që po ndodh tani është thjesht një hap teknologjik për të përgatitur opinionin publik për këtë veprim,”.
Ndërsa deklaratat e Putinit për bashkimin janë një shans për të rritur vlerësimet e tij të pëlqimit në Rusi, fjalët e Lukashenkos për shtetin e bashkimit nuk janë gjë tjetër veçse një “sinjal alarmi” për Perëndimin, tha një analist në Bjellorusi.
