Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken siguroi Filipinet të shtunën se Shtetet e Bashkuara do të mbroheshin nëse sulmohen në Detin e Kinës Jugore, duke kërkuar të zbusë shqetësimet rreth shtrirjes së angazhimit të SHBA për një traktat të mbrojtjes reciproke.
Në takimet në Manila të dominuara nga diskutimi mbi tensionet SHBA-Kinë lidhur me vizitën në Tajvan të Kryetares së Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA Nancy Pelosi, Blinken tha se një pakt 70-vjeçar i mbrojtjes me Filipinet ishte “i hekurt”.
“Një sulm i armatosur ndaj forcave të armatosura, anijeve publike dhe avionëve të Filipineve do të thirret në angazhimet e mbrojtjes reciproke të SHBA-së sipas atij traktati,” tha Blinken në një konferencë shtypi.
“Filipinet janë një mik, partner dhe aleat i pazëvendësueshëm i Shteteve të Bashkuara.”
Blinken ishte zyrtari më i lartë amerikan që takoi Presidentin e ri Ferdinand Marcos Jnr., djali i të fortit të ndjerë, të cilin Uashingtoni e ndihmoi të ikte në mërgim në Hawaii gjatë një kryengritjeje të “pushtetit popullor” të vitit 1986 që i dha fund sundimit të tij dy dekadash.
Në fjalën hyrëse për Blinken, Marcos u përpoq të minimizonte shpërthimin diplomatik mbi Tajvanin dhe tha se besonte se udhëtimi i Pelosit “nuk e rriti intensitetin” e një situate që ishte tashmë e paqëndrueshme.
“Ne kemi qenë në atë nivel për një kohë të mirë, por jemi mësuar me idenë,” tha Marcos.
Filipinet janë një pikëmbështetje e rivalitetit gjeopolitik midis SHBA-së dhe Kinës dhe Marcos përballet me një sfidë të ndërlikuar në balancimin e lidhjeve midis dy fuqive të mëdha.
Ai gjithashtu do të përballet me presionin e brendshëm për t’i bërë ballë Kinës në Detin e Kinës Jugore, pa zemëruar udhëheqjen e saj.
Marrëdhëniet SHBA-Filipine u tronditën nga hapat e paraardhësit Rodrigo Duterte ndaj Kinës, retorika e tij e famshme anti-SHBA dhe kërcënimet për të ulur nivelin e lidhjeve të tyre ushtarake.
Të shtunën, Sekretari i Jashtëm i Filipineve, Enrique Manalo tha se Presidenti Joe Biden e kishte ftuar Markos në Uashington dhe të dyja palët po punonin në një datë të përshtatshme.
Marcos nuk ka qenë në SHBA për më shumë se një dekadë, kryesisht për shkak të shpërfilljes së urdhrit të gjykatës për refuzimin e tij për të bashkëpunuar me një gjykatë në Hawaii, e cila në vitin 1995 urdhëroi familjen Marcos të kthejë 2 miliardë dollarë nga pasuria shtetërore për viktimat e abuzimeve nga shteti nën sundimin e babait të tij.
Marcos Jnr. dhe nëna, Imelda, gjithashtu përballen me një gjobë prej 353 milionë dollarësh. Ambasada amerikane në Manila ka thënë se krerët e shteteve kanë imunitet diplomatik.
Manalo tha se Uashingtoni ishte një aleat i rëndësishëm, por në lidhje me Tajvanin e afërt ai i tha Blinken se Filipinet “shikojnë fuqitë e mëdha për të ndihmuar në qetësimin e ujërave”. “Ne nuk mund të përballojmë çdo përshkallëzim të mëtejshëm të tensioneve,” tha ai.
