Pak do ta kishin imagjinuar se do të kishim pa sur ndonjëherë një Botëror në dimër, por akoma më shumë në një shtet të vogël të Lindjes së Mesme si Katari. Por mesa duket gabuam të gjithë, më saktë të gjithë me përjashtim të atyre që vendosën të luftojnë për ta organizuar dhe atyre që e votuan, edhe pse më pas u bënë pishman.
KATARI
Gjithsesi, ditën e nesërme Kupa e Botës në Katar do të ngrejë siparin dhe të gjithë do të jenë të elektrizuar për këtë turne, që pritet të fshehë shumë surprizë, jo vetëm mes 20 nëntorit dhe 18 dhjetorit, kur është në plan zhvillimi i kompeticionit, por akoma më shumë më pas, kur kampionatet kryesore të nisin në botë dhe të shohim se çfarë pasojash do të ketë lënë Kupa e Botës.
Deri atëherë, le të njohim pak më mirë Katarin si vend, duke nisur nga normat, ligjet dhe historia që e bëjnë këtë vend një ndër më të kujdesshmit për të mos dalë jashtë kontureve.
AL XHAZIRA – Rrjeti i kanaleve televizive informative, i varur nga qeveria e Katarit, i themeluar në vitin 1996. Ai ka një audiencë prej 270 milionë shikuesish, kanali kryesor i lajmeve në botën arabe. Al Xhazira do të thotë ‘gadishulli’, duke iu referuar gjeografisë së Katarit.
AL SHOURA – Këshilli këshillues i Katarit, organi kryesor legjislativ i Emiratit. Përbëhet nga 45 anëtarë, 30 prej tyre të emëruar me votim të fshehtë dhe 15 të zgjedhur nga Emiri. Anëtarët e Al Shoura duhet të jenë nga Katari, të jenë mbi 30 vjeç dhe t’i përmbahen ligjit “sheriatik”. Të gjitha ligjet që dalin nga ky këshill këshillues duhet të miratohen nga Emiri.
AL THANI – Emri i dinastisë sunduese në Katar që nga fundi i shekullit të XIX-të. Termi “Al” i referohet linjës fisnike. Al Thani fillimisht vjen nga Arabia Saudite dhe përparoi në Katar përmes tregtisë së perlave. Tamim bin Hamad Al Thani, i lindur në vitin 1980, ka qenë Emir i Katarit që nga viti 2013, pas abdikimit të babait të tij.
AL UDEID – Baza ajrore që SHBA-ja ka në territorin e Katarit.
BOJKOTI – Në qershor 2017, e ashtuquajtura “Katërshja”, e përbërë nga Arabia, Emiratet, Bahrejni dhe Egjipti, vendosi të nisë një bojkot ndaj Katarit, të cilin e akuzoi se kishte fuqizuar vëllezërit e tij myslimanë dhe përhapje terrorizmi për shkak të aleancave me Iranin. Hapësira ajrore e këtyre vendeve u mbyll për avionët e “Qatar Airways” dhe u bllokua hyrja e produkteve dhe ushqimeve. Katari i rezistoi bojkotit: forcoi paktin e tij me Turqinë, vendosi një strategji të “kufizimit të dëmit” dhe nxiti nxjerrjen e gazit të lëngshëm. Bojkoti përfundoi në vitin 2021.
BIDUN – Fjalë për fjalë, “të padokumentuarit”, duke iu referuar atyre individëve dhe grupeve fisnore ose transhumane që nuk e kanë kombësinë e tyre sepse jetojnë në disa shtete të Gjirit, në varësi të kohës së vitit.
DHOU – Varkë që përdorej për të mbledhur perlat, me një kapacitet prej 12 deri në 30 anëtarë të ekuipazhit. Ato ndërtoheshin në Indi.
GAZI I LËNGSHËM – Eksporti i parë i gazit të lëngshëm nga Katari daton në vitin 1997. Që atëherë, Katari është vendosur si fuqia kryesore në botë në prodhimin dhe eksportin e gazit të lëngshëm, shumë më lart se nafta, me rezerva prej 25 trilionë metrash kub gaz, 15 për qind e prodhimit dhe depozitave që ekzistojnë në mbarë botën.
GAVASA – Zhytësit që kërkonin perlat në det.
HAVAR – Arkipelagu i 17 ishujve të vendosur në brigjet perëndimore të Katarit, por që i përkasin Bahrejnit. Të pretenduara nga Katari, ato kanë qenë burim fërkimi territorial midis dy vendeve.
IQAL – Kordoni i trashë i zi me të cilin lidhet shalli (“shamag”) në kokë.
KAFALA – Ligji për pronarët (punëdhënësit), një sistem sipas të cilit kompanitë ose punëdhënësit kanë kontroll pothuajse absolut mbi punëtorët e tyre. Ata mund t’i mbajnë dokumentacionin dhe një pjesë të pagës së tyre dhe t’i pengojnë ata të ndryshojnë vendin e punës dhe të largohen nga vendi. Ky ligj është shfuqizuar së fundmi nga qeveria e Katarit. Në arabisht, “kafala” do të thotë “të garantosh”.
KATARA – Emri i vjetër për Katarin. Disa burime e referojnë origjinën e saj te fenikasit ose grekët. Është gjithashtu emri i qendrës më të rëndësishme kulturore në Doha.
“MAKLIS” – Vend ku dikush ulet, fjalë për fjalë. Kuvendime të karakterit popullor dhe familjar, të lidhura me fiset, për të zgjidhur çështjet përkatëse në komunitet, për të zgjidhur konfliktet ose thjesht për t’u argëtuar.
FUSHA VERIORE – Fusha nëntokësore e gazit, e ndarë nga Irani dhe Katari. Është një nga rezervat më të mëdha të gazit në botë.
QAHUA ARABIJA – Kafe arabe, e njohur diku tjetër si kafe turke. Është një kafe me aromë dhe kjo lidhet me ritualet e mikpritjes arabe. Shërbehet pa sheqer në një tenxhere të quajtur “dalla”. Kafeja arabe u shpall një trashëgimi jomateriale e njerëzimit në vitin 2015 nga UNESCO.
QIA – Autoriteti i Investimeve të Katarit, një fond sovran i pasurisë së Katarit i krijuar në 2005-ën me një kapital fillestar prej 100 miliardë dollarësh. Aktualisht, vlera e tij llogaritet në rreth 450 miliardë dollarë. Ajo përfshin investime në kompani dhe konsorciume të shumta: “Deutsche Bank”, “Barclays”, aeroporti “Heathrow”, “Siemens”, “Porsche”, “Shell”, “Credit Suisse”, “Louis Vuitton”, “Paris Saint-Germain”, “France Telecom” ose “Merrill Lynch”.
SHAMAG – Shall me të cilin burrat mbulojnë kokën. Në varësi të mënyrës se si mblidhet mbi shpatulla ose paloset rreth tempujve, mund të tregojë rajonin e origjinës ose përkatësinë fisnore.
SHERIATI – Ligji islam, ose grup rregullash të jurisprudencës islame.
“SUNITËT” – Sunitët dhe Shitët formojnë dy rrymat e mëdha të botës islame. Të përballur fillimisht me pasardhjen e profetit Muhamed, ndryshimi i madh midis dy rrymave është se shitët besojnë në figurën e imamit dhe sunitët nuk besojnë, përveç praktikave të tjera fetare dhe në disa vende të shenjta. Në Katar, shumica e qytetarëve janë sunitë. Shitët janë shumica në Iran dhe Bahrejn.
“THOUB” – Tunikë tradicionale mashkullore, zakonisht me ngjyrë të bardhë. Zubara: Qytet i braktisur në vitin 1900, por i restauruar vitet e fundit për të ruajtur mbetjet më të mira arkeologjike në vend. Ndodhet 105 kilometra nga Doha, në ekstremin veriperëndimor të Katarit. UNESCO e përfshiu në Trashëgimisë Botërore në vitin 2013.
