Një çift i ri i fuqishëm po konkurron për udhëheqje në Evropë, vetëm se këtë herë gjysma nuk është gjermane. Ndërsa epoka e Angela Merkel po mbyllet dhe Gjermania pret zgjedhjet e Shtatorit, Emmanuel Macron dhe Mario Draghi po bëjnë hapa përpara për të mbushur boshllëkun me një markë të re të udhëheqjes së BE-së.
Dyshja dhe aleatët e tyre tashmë kanë punuar për të vënë në lëvizje planin prej 750 miliardë eurosh e BE-së për rimëkëmbjen. Tani ata kanë vendosur synimet e tyre më të larta: reformimin e rregullave të shpenzimeve të bllokut, nënshkrimin e një traktati dypalësh të bazuar në modelin franko-gjerman dhe bashkimin në projekte të përbashkëta industriale dhe bashkëpunimi gjyqësor.
Me aq shumë të përbashkëta, ata madje mund të vazhdojnë të bien dakord, të paktën mes tyre. Të dy janë ish-bankierë investimesh që shohin një Bashkim Evropian më të guximshëm, me veprim më të shpejtë, si një antidot ndaj sëmundjeve të brendshme. Të dy ndajnë një perspektivë pro-BE, të drejtuar nga tregu të zhytur në centrizëm. Dhe të dy e dinë se koha për të vepruar është tani: ndërsa aksionet e Draghi-t janë të larta, dhe para se Gjermania të ketë një udhëheqës të ri dhe Macron duhet të luftojë për rizgjedhje.
“Ka pasur një rinisje vendimtare të marrëdhënieve transalpine midis Italisë dhe Francës,” i tha Vincenzo Amendola, ministri i Italisë për çështjet Evropiane. “Me Francën ne kemi shumë pika konvergjence në çështjet sociale, ekonomike dhe buxhetore, si dhe në tranzicionet ekologjike dhe dixhitale.”
Megjithatë, ka shumë pengesa në rrugën e dominimit franko-italian. Shtetet e dobëta veriore janë të sigurt se do të kundërshtojnë shpenzimet e mëtejshme dhe integrimin financiar, ndërsa fuqitë qendrore dhe lindore do të vazhdojnë të sfidojnë udhëheqjen socialiste liberale të Macron.
Ekziston një histori e mosmarrëveshjeve franko-italiane. Vetëm dy vjet më parë, marrëdhëniet diplomatike Franko-Italiane ishin në nivelin më të ulët të pasluftës, për ministrinë e Jashtme Franceze , në mes të mosmarrëveshjeve rreth emigrimit, përplasjes së objektivave në Libi, ministrit të jashtëm të Italisë duke mbështetur lëvizjen e Xhaketave të Verdha dhe Franca duke tërhequr ambasadorin e saj në Romë.
Vitin e ardhshëm, Macron përballet me një betejë të ashpër për rizgjedhjen që do ta kufizojë atë në skenën evropiane, ashtu siç Gjermania, nën udhëheqjen e re, do të kthehet në shpejtësi. Megjithatë për tani të paktën, me Britaninë jashtë bllokut dhe Gjermaninë që përballet me kritika mbi marrëveshjen e tubacionit Nord Stream II me Rusinë, gjendja është e fortë.
Marrvdhënia Franko-italiane nisi verën e kaluar, kur Macron dhe pastaj-kryeministri italian, Giuseppe Conte u shtynë për një plan ambicioz të rimëkëmbjes post-pandemike. Që kur Draghi mori pushtetin në fillim të këtij viti, ai vetëm u forcua.
“Ka pasur një përparim të vërtetë. Ekziston një lidhje e ngushtë që ndoshta nuk ka precedent historik që nga viti 1945,” tha Marc Lazar, profesor i historisë politike dhe sociologjisë në Science Po Paris.
Pakti i ardhshëm
Entuziazmi i sapo gjetur midis Parisit dhe Romës ishte në shfaqje të plotë në fillim të këtij muaji kur Presidenti italian, Sergio Mattarella udhëtoi në kryeqytetin francez për udhëtimin e tij të parë jashtë që prej bllokimit. Në një fjalim lirik të mbushur me referenca letrare në Élysée, Macron e quajti Italinë “një komb motër me të cilin Franca pa dyshim ka ndarë më shumë se me ndonjë tjetër”.
Ardhja e Draghi vetëm i ka bërë gjërat më të ngrohta. Për Macron, ish-shefi i Bankës Qendrore Evropiane dhe ish-bankier i Goldman Sachs është “një alter ego dhe madje edhe më shumë,” sipas Lazar.
Si prova e parë e ‘dashurisë’ midis Romës dhe Parisit, të dy udhëheqësit synojnë të nënshkruajnë një marrëveshje dypalëshe të quajtur “Traktati Quirinale”, i cili synon në shumë mënyra për të kopjuar Traktatin franko-gjerman të Elysée të vitit 1963.
Negociuar për herë të parë në 2018, kur Paolo Gentiloni ishte kryeministër italian dhe më pas u largua një vit më vonë nga koalicioni qeverisës i 5 yjeve dhe Lidhjes, tani është përsëri lart në axhendën Franko-Italiane. Ndërsa përmbajtja e marrëveshjes nuk është zbuluar, njerëzit e njohur me të thonë se ajo do të krijojë një bashkëpunim më të madh ndërkufitar midis institucioneve franceze dhe italiane.
Për Christophe Di Pompeo, një ligjvënës nga partia e Macron i cili kryeson “grupin e miqësisë franko-italiane” të Asamblesë Kombëtare të Francës, sinjalet që po dërgojnë të dy qeveritë janë edhe më të rëndësishme sesa dispozitat aktuale të traktatit të ardhshëm. “Për mua nuk është aq e rëndësishme përmbajtja, por vektori. Sapo të kemi një marrëveshje midis Francës dhe Italisë, cilado qoftë përmbajtja, ne ndryshojmë ekuilibrin evropian të marrëdhënieve,” tha ai.
Marrëdhënia gjithashtu duket të jetë më e ngrohtë në një nivel më të përditshëm. Pranverën e kaluar, Franca hoqi mbrojtjen e saj nga terroristët ekstremë të majtë italianë që u larguan në vend dekada më parë për të shmangur dënimet me burg pasi kishin refuzuar t’i ekstradonin për dekada, një veprim që Macron i referohej gjatë vizitës së Mattarellës si një shenjë e miqësisë.
Për çështjet industriale, ka edhe shenja të shkrirjes. Ndërsa një përpjekje për të bashkuar ndërtuesit e anijeve Fincantieri të Italisë dhe Chantiers de l’Atlantique të Francës përfundoi në dështim, një lidhje e madhe mes prodhuesve të makinave Fiat Chrysler dhe PSA Group u finalizua në fillim të këtij viti.
Agjenda e reformave
Forumi ku udhëheqja franko-italiane ka ndikimin më të madh është në BE. Parisi dhe Roma po shfaqen si aktorët kryesorë në diskutimin për reformimin e rregullave evropiane mbi shpenzimet publike, një debat i vendosur të nxehet në vjeshtë kur Komisioni Evropian do të rishikojë rregullat e shpenzimeve që çojnë deficitet buxhetore në 3 përqind të prodhimit ekonomik dhe përpiqen të kufizojnë borxhin publik me 60 përqind.
Draghi i ka bërë jehonë asaj thirrjeje, ashtu si Mattarella gjatë vizitës së tij në Paris, ku ai i bëri thirrje BE të vazhdojë “lëshimin e borxhit të përbashkët”. Në një lëvizje tjetër për ambiciet e përbashkëta, Mattarella mbajti një fjalim mbi të ardhmen e Evropës në Sorbonne, ashtu si Macron kishte bërë në vitin 2017.
Reforma e Paktit të Stabilitetit dhe Rritjes është nën portofolin e Komisionerit të Ekonomisë Paolo Gentiloni, njeriut që nxiti bashkëpunimin franko-italian mbi Traktatin Quirinale kur ishte kryeministër i Italisë.
Ekuacioni franko-gjerman
Edhe pse më afër Italisë, Franca nuk e harron Gjermaninë. Kur bëhet fjalë për reformimin e rregullave fiskale, Franca ka qenë e kujdesshme të mos japë përshtypjen se po bën thirrje për rregulla më të buta për shkak të borxhit të saj. Prandaj do të kërkojë një konsensus franko-gjerman për këtë çështje.
Një shembull tjetër: kur Franca dhe Gjermania bashkërisht zbuluan planet e tyre të rimëkëmbjes në pranverë, ata ftuan Italinë dhe Spanjën që ti bashkoheshin për të paraqitur planet në Bruksel.
“Për diplomatët francezë, Gjermania është gjithmonë përparësia,” tha Lazar, ndërsa bëri me dije në të njëjtën kohë se gjërat mund të ndryshojnë shumë pak në të ardhmen. “Por në momente krize kujton që ka një “dashur” shumë të bukur dhe që e mbështet, Italinë,” shtoi ai, duke theksuar se kjo çështje franko-italiane mund të shndërrohet në diçka të përhershme.
Disa persona si deputeti Di Pompeo, besojnë se traktati franko-italian mund të vërë në pikëpyetje atë që ai e quajti “modelin ekonomik gjerman” mbi të cilin u ndërtua Europa dhe ta bëjë Europën “më miqësore dhe më latine”.
“Ajo që është e rëndësishme është të krijojmë një vektor që tregon se Gjermania ka një kundër-fuqi, ” tha ai.
/Burimi: Politico.eu/ Përshtati në shqip: Priza.al/
