Polakët që mbështesin anëtarësimin në BE kanë marrë pjesë në protesta në të gjithë vendin, nga frika se vendi i tyre mund të largohet nga blloku. Tubimet u mbajtën si përgjigje ndaj një vendimi të gjykatës së lartë që tha se ligjet kryesore të BE -së ishin “të papajtueshme” me kushtetutën polake.
Protestat u mbajtën në rreth 100 qytete dhe qytete, me rreth 100,000 njerëz që u mblodhën në kryeqytet, Varshavë. Siç shkruan BBC, vendimi i gjykatës ka ngritur shqetësimet se Polonia mund të dalë nga BE-ja, por qeveria ka mohuar të ketë ndonjë qëllim të tillë.
Vendimi i gjykatës të enjten e kaluar në fakt hodhi poshtë parimin kryesor që ligji i BE -së ka përparësi mbi legjislacionin kombëtar. Kjo ishte sfida më domethënëse ndaj epërsisë së ligjit të BE -së deri më sot.
Kryeministri i Polonisë, Mateusz Morawiecki, ka mbrojtur vendimin dhe tha se partia e tij në pushtet nuk kishte plane për Polexit.
“Ky është një mit i dëmshëm, të cilin opozita e përdor në mungesë të ideve për vendin përgjegjës të Polonisë në Evropë.” – shkroi Morawiecki në Facebook pas tubimeve pro-BE.
“Kjo është Evropa jonë”
Sondazhet e opinioneve tregojnë vazhdimisht mbështetje të fortë për anëtarësimin në BE mes votuesve polakë. Kjo mbështetje u shfaq të Dielën, kur politikanët, aktivistët dhe artistët e opozitës morën pjesë në demonstrata.
Në tubimin në kryeqytet, Donald Tusk, ish -president i Këshillit Evropian dhe tani udhëheqës i partisë opozitare Platforma Qytetare, u bëri thirrje njerëzve të “mbrojnë Poloninë Evropiane”.
Për çfarë ishte vendimi i gjykatës?
Gjykata Kushtetuese e Polonisë hodhi poshtë në mënyrë efektive parimin e përparësisë së ligjit të BE -së mbi legjislacionin kombëtar në çështje të caktuara gjyqësore.
Sfida ligjore u paraqit nga kryeministri polak në mars të këtij viti.
Ishte hera e parë në historinë e bllokut 27-anëtarësh të BE-së që një udhëheqës i një shteti anëtar kishte vënë në dyshim traktatet e BE-së me shumicë në një gjykatë kushtetuese.
“Ne do të fitojmë”
Gjykata Kushtetuese e Polonisë vendosi së fundmi, se pjesë të caktuara të së drejtës së BE shkelin kushtetutën polake. Me këtë ajo i dha prioritet së drejtës kombëtare para asaj të BE. Ky vendim ka ndezur konfliktin mes Komisionit Europian dhe Varshavës në lidhje me reformimin e sistemit të drejtësisë në Poloni.
Thirrja për protesta erdhi nga ish-presidenti i Këshillit të BE, dhe drejtuesi i opozitës polake, Donald Tusk. Para demonstruesve në Varshavë, ai tha, se partia qeverisëse, PiS nuk po i bën bisht qëllimit të saj për ta nxjerrë vendin nga BE. “Ne e dimë, pse ata duan të largohen nga BE”, tha Tusk, që drejton Platformën Qytetare liberal-konservatore. “Që të shkelin pa ndëshkim rregullat demokratike”. Tusk u shpreh, se vendi i Polonisë është në Europë, dhe shtoi: “Ne do të fitojmë, sepse jemi më shumë!”
Partia qeverisëse Ligj dhe Drejtësi e Polonisë thotë se nuk ka plane për një “Polexit”, por kryeministri polak Mateusz Morawiecki, pas vendimit të Gjykatës Kushtetuese tha se çdo shtet anëtar duhet të trajtohet me respekt dhe BE nuk duhet të jetë vetëm “një grup i atyre që janë të barabartë dhe më shumë se të barabartë”.
Kritika nga një nobelist
Në qytetin port Gdansk foli para protestuesve dhe nobelisti dhe presidenti i dikurshëm i Polonisë, Lech Walesa. “Njerëzit që e drejtojnë shtetin sot janë fatkeqësi e madhe për Poloninë“, tha drejtuesi i dikurshëm i sindikatës Solidarnosc. “Asnjë armik që ka qeverisur më parë Poloninë nuk e ka përçarë vendin kaq shumë sa PiS”.
Sipas sondazheve shumica e polakëve duan të qëndrojnë në BE. Marrëdhëniet mes Polonisë dhe BE janë të tensionuara që pas ardhjes në pushtet të PiS. Në qendër qëndron reforma e drejtësisë e synuar nga PiS, që sipas BE, minon pavarësinë e drejtësisë dhe shkel ndarjen e pushteteve. Komisioni Europian në grindjen me Poloninë ka nisur disa procedime për shkelje të marrëveshjeve. Si mjet presioni, KE nuk po dorëzon 57 miliardë eurot nga fondi i ndihmës së Koronës për Poloninë. Për shkak të mosrespektimit të vendimit të Gjykatës Europiane, Varshavën e kërcënon edhe një gjobë prej disa miliona euro në ditë.
/Burimi: BBC/ Përshtati: Priza.al/
