Artistja Sarah Walker tha një shprehje të veçantë dikur: Të bëhesh nënë është si të zbulosh ekzistencën e një dhome të re të çuditshme në shtëpinë ku tashmë jeton. Gjithmonë më ka pëlqyer përshkrimi i Walker-it, sepse është më i saktë se fraza që shumica e njerëzve përdorin për jetën me një të porsalindur: Gjithçka ndryshon.
Sepse shumë gjëra ndryshojnë, sigurisht, por për nënat e reja, disa nga dallimet më të theksuara janë edhe ato më intimet, ndryshimet emocionale. Të cilat janë gjithashtu kryesisht neurologjike. Edhe para se një grua të lindë, shtatzënia ngatërron vetë strukturën e trurit të saj. Aktiviteti në tru rritet në rajonet që kontrollojnë ndjeshmërinë, ankthin dhe ndërveprimin social. Në nivelin më themelor, këto ndryshime, të nxitura nga një vërshim i hormoneve gjatë shtatzënisë dhe në periudhën pas lindjes, ndihmojnë në tërheqjen e thellë të një nëne të re tek fëmija i saj.
Shumë shkencëtarë besojnë se harta e trurit të nënës është gjithashtu çelësi për të kuptuar pse kaq shumë nëna të reja përjetojnë ankth dhe depresion serioz. Vlerësohet se një në gjashtë gra vuan nga depresioni pas lindjes dhe shumë të tjera zhvillojnë sjellje si larja e duarve me detyrim dhe kontrolli i shpeshtë nëse foshnja po merr frymë.
“Ky është ajo që ne e quajmë një aspekt i pothuajse sjelljeve obsesive-kompulsive gjatë muajve të parë pas ardhjes së foshnjës. Nënat në fakt raportojnë nivele shumë të larta të modeleve të të menduarit për gjëra që nuk mund t’i kontrollojnë. Ata vazhdimisht mendojnë për fëmijën. A është foshnja e shëndetshme? I sëmurë? I ngopur? Mendoj se ky rajon mund të lidhet kryesisht me sjelljet obsesive-kompulsive. Tek kafshët dhe njerëzit gjatë periudhës pas lindjes, ekziston një dëshirë e madhe për t’u kujdesur për fëmijën e tyre”, tha studiuesja e trurit të nënës Pilyoung Kim.
Vetëm duke i ngulur sytë fëmijës së saj, qendrat e “shpërblimit” të trurit të nënës do të ndizen. Ky qark i trurit të nënës ndikon në mënyrën se si një nënë flet me foshnjën e saj, sa e vëmendshme është, madje edhe dashurinë që ndjen për fëmijën e saj. Në një studim të vitit 2011 për nënat e reja, gratë raportuan se ndjeheshin më pozitive për fotot që përshkruanin foshnjat e tyre të buzëqeshura krahasuar me fotot e foshnjave të buzëqeshura që nuk i njihnin dhe aktiviteti i tyre i trurit pasqyronte këtë mospërputhje.
Ndryshimet në trurin e një nëne të re ndihmojnë në motivimin e saj për t’u kujdesur për fëmijën e saj, por ato gjithashtu mund të ndihmojnë në zbutjen e gjendjes së saj emocionale.
Oksitocina, e njohur si hormoni i dashurisë rritet gjithashtu kur gratë shikojnë foshnjat e tyre, ose dëgjojnë gugatin dhe të qarat e foshnjave të tyre, ose struken me foshnjat e tyre. Një rritje e oksitocinës gjatë ushqyerjes me gji mund të ndihmojë në shpjegimin pse studiuesit kanë zbuluar se nënat që ushqejnë fëmijën me gji janë më të ndjeshme ndaj tingujve të të qarave të foshnjave të tyre sesa nënat që nuk ushqejnë me gji.
Ajo që shkencëtarët dinë është se të bëhesh prind duket, të paktën në tru, sikur po bie në dashuri. Kjo ndihmon për të shpjeguar se sa prindër të rinj përshkruajnë ndjenjat e forta që kanë kur takojnë të porsalindurit e tyre. Kjo bën edhe që foshnjat të nuhasin dhe njohin aq mirë aromën tek nënat e tyre, zbuluan studiuesit.
Burrat shfaqin ndryshime të ngjashme të trurit kur janë thellësisht të përfshirë në kujdesin me beben. Oksitocina nuk duket se nxit sjelljen e duhur te burrat ashtu siç bën te gratë. Në vend të kësaj, truri prindëror i një burri mbështetet nga një rrjet socio-kognitiv që zhvillohet në trurin e të dy gjinive më vonë në jetë, ndërsa gratë duket se kanë evoluar për të pasur një “plejadë truri-hormon-sjellje” që përgatitet automatikisht për të lindur dhe bërë nënë. Një mënyrë tjetër për ta kuptuar: Plani për sjelljen e nënës ekziston në tru edhe para se një grua të ketë fëmijë. Ndoshta, pra, amësia është me të vërtetë si një hapësirë sekrete në trurin e një gruaje, që pret të zbulohet.
Maarrë nga The Atlantic
/Priza.al/
