Viti 2021 mund të jetë si viti i vaksinës kundër coronavirusit, por solli gjithashtu një numër të paprecedentë zgjedhjesh evropiane dhe shumë histori të tjera.
Veç këtyre, gjatë 12 muajve të fundit, informacionet e rreme dhe thashethemet mashtruese kanë vazhduar të përhapen me shpejtësi online.
Në këtë drejtim, desku i lajmeve në mediat sociale të Euronews, The Cube, ka kontrolluar faktet dhe ka “zbuluar” dezinformatat gjatë gjithë vitit.
1. Ivermectin nuk është një kurë për coronavirusin
Përpara se vaksinat të shpërndaheshin te popullata në mbarë botën, mediat sociale ishin të mbushura me pretendime mashtruese rreth kurave të mundshme për COVID-19.
Pretendimet e rreme në internet kishin sugjeruar se Agjencia Evropiane e Barnave (EMA) po injoronte qëllimisht një kurë “mrekulli”.
Ivermectin përdoret zakonisht për të trajtuar infeksionet parazitare – si te njerëzit ashtu edhe te kafshët e tjera – por pacientët me COVID-19 nuk duhet të marrin disa tableta nga veterineri i tyre lokal.
“Ne nuk po luftojmë vetëm një epidemi; ne po luftojmë një infodemi”, tha Drejtori i Përgjithshëm i OBSH-së, Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus në shkurt të vitit 2020.
Por edhe një vit më vonë, pretendimet e rreme për ilaçet e mundshme po fitonin ende vëmendje në të gjithë globin.
2. Vaksinat nuk shkaktojnë variante të COVID-19
Deri nga mesi i dhjetorit, më shumë se 56% e popullsisë së botës kishte marrë të paktën një dozë të një vaksine kundër coronavirusit.
Por në Evropë, programet kombëtare të vaksinimit luftuan kundër hezitimit të atyre ndaj vaksinave dhe teorive të konspiracionit kundër vaksinimit.
Madje, një pretendim i rremë sugjeroi se qytetarët e vaksinuar në të vërtetë do të përhapnin “super-variante” të virusit.
Megjithatë, imunologët kanë përsëritur se sjellja e varianteve të COVID-19 nuk është e lidhur me vaksinat, por kur virusi transmetohet dhe përhapet.
Dhe mesazhi i OBSH-së gjatë gjithë vitit 2021 ka qenë i vendosur, përballë komploteve në internet.
“Përdorimi i vaksinave sa më shpejt dhe gjerësisht të jetë e mundur është kritik për mbrojtjen e njerëzve përpara se të ekspozohen ndaj virusit dhe rrezikut të varianteve të reja”.
3. Policia nuk duartrokiti në një protestë kundër “pasaportës shëndetësore”
Gjatë verës, mandatet e vaksinave dhe “kalimet e gjelbra” u bënë të zakonshme për shumë qeveri evropiane.
Me qytetarët që kishin nevojë për prova të vaksinimit ose një test negativ për COVID-19 në bare dhe restorante, shpërthyen protestat.
Një video mashtruese pretendonte se oficerët e policisë franceze i ishin bashkuar një proteste duke duartrokitur demonstruesit teksa marshonin.
Por klipet virale – që tregonin policinë duke hequr helmetat dhe duke duartrokitur – u nxorën jashtë kontekstit dhe ishin disa muaj të vjetër.
Videot reale treguan policinë franceze duke duartrokitur punonjësit e kujdesit shëndetësor gjatë mitingjeve mbarëkombëtare në qytete si Nimes dhe Lille.
Tubimet kundër vaksinave po zhvillohen ende në pjesën më të madhe të kontinentit, por autoritetet ende nuk kanë treguar mbështetje për to.
4. Ambasadori i Francës nuk i braktisi të evakuuarit në Afganistan
Dezinformatat shpesh mund të qarkullojnë gjatë lajmeve dramatike ndërkombëtare, mes konfuzionit mbi faktet.
Në gusht, vendet evropiane po përpiqeshin të evakuonin diplomatët, qytetarët dhe mbështetësit afganë nga Kabuli pas marrjes së pushtetit nga talebanët.
Pistat në aeroportin kryesor ndërkombëtar të Afganistanit u mbuluan me njerëz që kërkonin të arratiseshin, duke vonuar shumë fluturime civile dhe ushtarake.
Mes kaosit, thashethemet e rreme kishin sugjeruar se ambasadori i Francës në Afganistan, David Martinon, ishte larguar nga Kabuli përpara se të përfundonin evakuimet.
Por autoritetet franceze kishin zhvendosur operacionet e tyre të ambasadës nga e ashtuquajtura “Zonë e Gjelbër” në aeroportin e qytetit.
Fotot zyrtare më vonë vërtetuan se Martinon me të vërtetë kishte mbetur në Kabul për të mbështetur përpjekjet e evakuimit.
5. Kutitë gjermane të votimit nuk u hapën me thika
Në vitin 2020, pretendimet e pabaza për mashtrime zgjedhore dhe fletë votimi me postë dominuan zgjedhjet presidenciale të Shteteve të Bashkuara të vitit 2020.
Një vit më pas, thashetheme të ngjashme të rreme u përhapën në Gjermani përpara votimit federal të shtatorit për të zgjedhur zëvendësuesin e kancelares Angela Merkel.
Përdoruesit e mediave sociale sugjeruan që kutitë e votimit të vendit mund të hapeshin duke përdorur thika të zakonshme kuzhine – për të kompromentuar votat.
Por Komisioneri Federal i Zgjedhjeve i Gjermanisë përsëriti se videot virale ishin “dezinformim” dhe jo provë e mashtrimit të votuesve.
Pretendimet mashtruese për lejet shëndetësore për COVID-19 u përhapën gjithashtu vetëm dy javë përpara zgjedhjeve vendimtare në Gjermani.
Megjithatë, kushtetuta thoshte qartë se çdo qytetar me të drejtë – i vaksinuar ose i pavaksinuar – mund të votonte në qendrat e votimit.
Dhe në fund…
Vetë Euronews u përdor për të përhapur dezinformata gjatë një tjetër zgjedhjeje kyçe në 2021 – zgjedhjet presidenciale iraniane.
Një video e rreme virale tregoi një grua – që pretendonte se ishte reportere e Euronews – duke u kërkuar qytetarëve të bojkotojnë zgjedhjet dhe të mos ushtrojnë të drejtën e tyre për të votuar.
Në realitet, video ishte manipuluar nga një grup prodhimi iranian dhe ishte shpërndarë pa dijeninë e Euronews.
/Burimi: Euronews/ Përshtati: Priza.al/
