Ballkani Perëndimor, i bllokuar në dhomën e pritjes së BE-së
Një analizë nga Ulrich Ladurner, Bruksel/ Zeit.de
BE-ja ka diskutuar gjithashtu me përkushtim perspektivat e anëtarësimit me vendet e Ballkanit Perëndimor. Por gjithçka mbeti në kuadrin e fjalëve të bukura, kryesisht sepse një vend po e bllokon.
Edi Rama është mërzitur dukshëm. “Charles Michel na tha: Keni tre minuta kohë”, u shpreh Kryeministri shqiptar Edi Rama në një konferencë për shtyp pas takimit me Presidentin e Këshillit të BE-së. “Unë u përgjigja: Tridhjetë sekonda do të më mjaftonin nëse BE-ja më në fund do të dorëzohej!”
Kryeministri i Maqedonisë së Veriut Dimitar Kovaçevski është po aq i mërzitur. “Do të jem shumë i hapur”, thotë Kovaçevski. Ajo që ndodhi këtu është një goditje e rëndë për besueshmërinë e BE-së.
Kovaçevski dhe Rama udhëtuan drejt Brukselit posaçërisht për samitin e BE-së, i cili filloi të enjten. Fokusi i samitit është çështja nëse Ukrainës duhet t’i jepet statusi i kandidatit për anëtarësim në BE. Megjithatë, ka një sërë shtetesh që e kanë këtë status prej disa kohësh. Maqedonia e Veriut prej 17 vitesh, Serbia dhe Shqipëria për 13 vjet, Mali i Zi për 12 vjet. Nëse BE-ja nuk donte të zhvlerësonte plotësisht termin “kandidat për anëtarësim” përballë kësaj radhe duhej të fliste edhe për shtetet e Ballkanit Perëndimor dhe perspektivat e tyre përpara se të lejonte Ukrainën të hynte në paradhomën e BE-së.
Presidenti i Këshillit Charles Michel bëri thirrje me përkushtim për një samit të Ballkanit Perëndimor. Të enjten në mëngjes ata dëgjuan se çfarë kishin për të thënë gjashtë krerët e ftuar të qeverive të Ballkanit Perëndimor dhe pasdite u diskutua tema aktuale; Ukraina. Krerët e shteteve dhe qeverive të BE u dakordësuan që Ukrainës dhe Moldavisë do t’i jepet statusi i kandidatit për në BE.
Por çfarë ndodhi në takimin me Ballkanin Perëndimor!? Vetëm asgjë, shumë fjalë të bukura, pa veprime konkrete.
Një votë mosbesimi në ditën e samitit
Një vend anëtar i BE-së në veçanti duhet të kishte lëvizur; Bullgaria. Qeveria e tij po bllokon negociatat e anëtarësimit në BE me Maqedoninë e Veriut. Kjo e fundit duhet të përfshijë ekzistencën e pakicës bullgare në kushtetutë. Vetëm në këtë rast do të hiqej vetoja.
Qeveria e Kiril Petkovit, i cili erdhi në detyrë gjashtë muaj më parë, kishte treguar se ishte gati për heqjen e bllokadës. Por pikërisht në ditën e samitit të Ballkanit Perëndimor, Kiril Petkov u rrëzua pas një votë mosbesimi. Petkov fajësoi Rusinë dhe mafien për rrëzimin e tij. Nëse kjo është e vërtetë do të jetë e vështirë të vërtetohet. E sigurt është se Rusia ka ndikim në Ballkanin Perëndimor dhe do të bëjë gjithçka për të dëmtuar BE-në. Vetoja e Bullgarisë për anëtarësimin e Maqedonisë së Veriut është sigurisht e mirëpritur në Kremlin, sepse paralizon BE-në.
Meqenëse BE-ja tani dëshiron vetëm të pranojë Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë së bashku, Shqipëria është gjithashtu e bllokuar. Edi Rama vazhdoi i zemëruar në konferencën për shtyp: “Bullgaria është një turp. Por nuk është vetëm Bullgaria. Arsyeja e bllokadës është një ide e zgjerimit plotësisht e prishur. Ajo është thyer plotësisht.”
Por jo vetëm Bullgaria bllokoi.
Zgjerimi i BE-së drejt juglindjes është pritur me skepticizëm të madh nga një sërë shtetesh anëtare. E para dhe më e rëndësishmja është Franca. Emmanuel Macron ka paralajmëruar vazhdimisht në të kaluarën se një BE me 32, 33 apo edhe 35 anëtarë vështirë se do të jetë në gjendje të veprojë nëse nuk ka reforma thelbësore. Ai i vuri frenat bisedimeve të pranimit në disa raste. Tani që ai ka humbur shumicën në zgjedhjet parlamentare, tani që forcat ekstremiste të majta dhe të djathta anti evropiane janë forcuar në Francë, Macron nuk do ta ndryshojë këtë. Në të kundërtën.
Vetëm Vuçiç e falënderon BE me mirësjellje
Reforma përpara zgjerimit është fraza kryesore që kancelari gjerman Olaf Scholz ishte në gjendje të miratonte. Pas mbërritjes së tij në Bruksel , ai tha se BE-ja duhej të zgjerohej. Këtu përfshihet edhe heqja e parimit të unanimitetit për disa vendime. Nëse parimi binte, atëherë rezistenca e Bullgarisë për fillimin e negociatave me Maqedoninë e Veriut do të shuhej. Ky është vetëm një shembull nga shumë të mundshëm.
Një nga të paktët që nuk ishte vërtet i frustruar pas këtij samiti të Ballkanit Perëndimor është lideri serb Aleksandar Vuçiç. Kjo mund të jetë befasi, duke qenë se ishte Vuçiç ai që kërcënoi se do të bojkotonte samitin vetëm pak ditë më parë.
Më në fund ai hoqi dorë nga ideja dhe, pas samitit, madje e falënderoi me mirësjellje që u dëgjua nga 27 krerët e shteteve dhe qeverive të Bashkimit. Kaq shumë mirësjellje I kishte arsyet. Ishte Bullgaria ajo tërhoqi nga vetja shumë zemërim. Ky zemërim e nxori Vuçiçin jashtë vijës së qitjes kur duhej të ishte aty. Në fund të fundit, Vuçiç deri më tani ka refuzuar me vendosmëri t’i bashkohet sanksioneve të BE-së kundër Rusisë, në fund të fundit ai ka ndërtuar një sistem autoritar në vendin e tij nën sytë e BE-së për më shumë se një dekadë. Ai tani, aq shumë i sigurt, mund të vazhdojë ta bëjë këtë.
Dhe pas këtij samiti, Ballkani Perëndimor do të mbetet ai që ka qenë prej vitesh: sallë pritjeje, paradhomë, apo oborr i shtëpisë.
(Kush është Ulrich Ladurner? Lindur në Tirolin e Jugut, në vitin 1999 u transferua në Hamburg si redaktor i huaj në DIE ZEIT. Që nga viti 1991 raporton për luftërat dhe krizat. Bosnja, Kosova, Afganistani, Pakistani, Irani, Iraku, Libia janë disa nga vendet nga të cilat ka raportuar. Autor i disa librave.)
