Nëse Koreja e Veriut po kërkonte një justifikim tjetër për të vazhduar me programin e saj të armëve bërthamore, ajo sapo e gjeti një të tillë në pushtimin rus të Ukrainës. Fakti që një nga vendet e pakta që ka hequr dorë vullnetarisht nga një arsenal bërthamor është tani nën sulm nga i njëjti vend të cilit i dha kokat e tij, nuk do të humbasë në Phenian.
Në fakt, thonë analistët, veprimet e Moskës i kanë dhuruar kombit të izoluar aziatik një “stuhi të përsosur” kushtesh në të cilat të rritet programi i tij.
Koreja e Veriut do të përdorë gjendjen e rëndë të Ukrainës për të forcuar narrativën e saj se i duhen armë bërthamore për të garantuar mbijetesën.
I ndarë përsa i përket Ukrainës, komuniteti ndërkombëtar ka të ngjarë të ketë pak oreks për sanksione ndaj mbretërisë eremite; në të vërtetë, edhe dënimi i unifikuar i një testi të fundit ICBM të Koresë së Veriut mbetet i pakapshëm. Për më tepër, bojkoti i naftës dhe gazit rus madje mund të hapë derën e marrëveshjeve me çmime të ulëta të energjisë midis Phenianit dhe Moskës, aleatë ideologjikë, miqësia e të cilëve ngjan me luftën koreane të viteve 1950.
Në skenarin më të keq, ekspertët madje pyesin nëse ky është fillimi i një zinxhiri ngjarjesh dikur të paimagjinueshme që mund të përfundojë me një rikthim në konfliktin ndër-korean, ndoshta edhe me pushtimin e Veriut në Jug, megjithëse shumica e shohin këtë si shumë e pamundur.
Siç thotë profesori Andrei Lankov i Universitetit Kookmin, mësimi që Koreja e Veriut ka nxjerrë nga lufta e Rusisë në Ukrainë është i thjeshtë: “Kurrë, kurrë mos i dorëzoni armët tuaja bërthamore.”
Një mësim bërthamor, nga Ukraina te Sadami dhe Gadafi
Pushtimi i Moskës ndaj fqinjit të saj ka përforcuar një mesazh që ka luajtur në mendjen e Phenianit për dekada, tha Lankov. Kur Ukraina ishte pjesë e BRSS, ajo kishte mijëra koka bërthamore. Ajo ia dorëzoi këto vullnetarisht Rusisë pas rënies së Bashkimit Sovjetik në 1991, si pjesë e një marrëveshjeje të vitit 1994 me Shtetet e Bashkuara, Mbretërinë e Bashkuar dhe Rusinë, e cila do të garantonte sigurinë e Ukrainës, një marrëveshje e njohur si Memorandumi i Budapestit.
Ukraina tani e gjen veten nën sulm brutal nga i njëjti vend që nënshkroi marrëveshjen për të mbrojtur sovranitetin e saj, dhe tani i referohet vazhdimisht arsenalit të saj bërthamor për të paralajmëruar Perëndimin për ndërhyrjen.
A do ta kishte pushtuar Moska nëse Ukraina do të kishte mbajtur kokat e saj?
Shumica e ekspertëve, dhe ka shumë të ngjarë edhe Pheniani, nuk mendojnë kështu.
“Tani koreanët e Veriut kanë marrë një tjetër konfirmim të këtij mësimi pas Irakut dhe Libisë,” tha Lankov.
Pheniani përdor rregullisht përvojat e Sadam Huseinit dhe Moamar Gadafit, ish-udhëheqësve të Irakut dhe Libisë, për të justifikuar programin e tij bërthamor, si për popullin e tij ashtu edhe për botën. Të dy udhëheqësit e fortë humbën kontrollet e tyre mbi pushtetin dhe në fund të fundit jetën e tyre, pasi ambiciet bërthamore u ndalën.
Pushtimi rus do ta forcojë atë narrativë, por duke e bërë këtë mund të ketë gjithashtu një “ndikim shumë negativ” në mendjen e liderit të fortë të Koresë së Veriut, sipas Lee Sang-hyun, president dhe studiues i lartë i Institutit Sejong.
Ai thotë se Kim ka të ngjarë të përgjigjet vetëm në një mënyrë: duke u bërë “edhe më i fiksuar pas armëve të tij bërthamore dhe aftësive raketore”.
Testimi i raketave bërthamore
Edhe para pushtimit, Koreja e Veriut kishte treguar shenja të rritjes së ambicieve të saj bërthamore.
Të shtunën, lëshoi raketën e saj të 14-të për këtë vit, nga vetëm katër teste në 2020 dhe tetë në 2021. Një nga raketat e testuara këtë vit besohej të ishte një ICBM (raketë balistike ndërkontinentale) që supozohet se është e aftë të godasë SHBA kontinentale. Ky ishte testi i parë ICBM që nga viti 2017 dhe u pa gjerësisht si një pararojë e testeve të ardhshme.
Kim e bëri të qartë qëllimin e tij për të vazhduar me shpejtësi të plotë me programin e tij bërthamor në një paradë ushtarake më 25 prill.
Dhe imazhet komerciale satelitore sugjerojnë se Pheniani po përpiqet të rivendosë aksesin në vendin e tij të testimit nëntokësor Punggye-ri, sipas zyrtarëve dhe grupeve të ekspertëve të Koresë së Jugut.
Zyrtarët amerikanë i thonë CNN se Koreja e Veriut mund të jetë gati të rifillojë testimin bërthamor më vonë këtë muaj.
Në këtë sfond, pushtimi rus, dhe sanksionet ndërkombëtare që pasuan kanë krijuar një “stuhi të përsosur” kushtesh për Phenianin për të vepruar, thonë analistët.
“Unë mendoj se ka shumë pak stimuj për të zbatuar sanksionet kundër Koresë së Veriut”, tha Ankit Panda, një anëtare e lartë në Programin e Politikës Bërthamore në Carnegie Endowment for International Peace.
Një ndarje e qartë midis anëtarëve të përhershëm të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara – Rusia dhe Kina nga njëra anë, Mbretëria e Bashkuar, SHBA dhe Franca nga ana tjetër – do të thotë se çdo vendim i unifikuar për të ndëshkuar Korenë e Veriut është i pamundur.
“Është mjaft e qartë se Kina dhe Rusia do të bllokojnë sanksione shtesë dhe sinqerisht nuk është mjaft e qartë se çfarë tjetër mund të sanksiononi”, tha Lankov.
Edhe një test i shtatë bërthamor mund të mos provokojë përgjigjen e zakonshme negative nga Pekini, “Kina nuk do të jetë mjaft e lumtur për testet bërthamore, por ata do ta gëlltisin atë,” tha Lankov.
Arkëtimi me një mik të vjetër
Koreja e Veriut madje mund të përfitojë financiarisht pasi vendet e tjera bojkotojnë naftën dhe gazin rus.
“Unë mendoj se Rusia do të ofrojë më shumë mbështetje ekonomike dhe mbështetje energjetike për Korenë e Veriut,” tha Ramon Pacheco Pardo, kryetar i KF-VUB Korea në Institutin për Studime Evropiane të Vrije Universiteit Brussel.
“Nafta dhe gazi, sigurisht, por mund të përfshijë edhe ushqim… plehra, mund të jenë të gjitha llojet e ndihmës ekonomike që dëshiron Koreja e Veriut.”
Nuk është befasi që Pheniani do të anonte me Moskën në një rend të ri botëror.
Marrëdhëniet midis dy vendeve u krijuan nga Lufta Koreane e viteve 1950-1953 dhe ata ndanë një ideologji komuniste për dekada.
Ish-Bashkimi Sovjetik ishte një përfitues i madh për Korenë e Veriut, duke mbështetur financiarisht regjimin e Kim. Ndërsa kjo detyrë tani është transferuar në Kinë, kthimi i Rusisë në sundimin e një njeriu të fortë nën Presidentin Vladimir Putin i ka dhënë një shkëlqim të ri marrëdhënieve.
Vallëzimi i shpejtë i Kim-it me SHBA-në – mbajtja e tre takimeve me ish-presidentin Donald Trump që në fund të fundit dhanë pak – vetëm i kujtoi atij se besnikëritë e tij më të natyrshme dhe fitimprurëse mbeten me Kinën dhe Rusinë.
Pheniani nga ana e tij e ka bërë të qartë se ku e vendos fajin për luftën në Ukrainë.
“Shkaku rrënjësor i krizës së Ukrainës qëndron tërësisht në politikën hegjemoniste të SHBA-së dhe Perëndimit, të cilat kënaqen me dorë të lartë dhe arbitraritet ndaj vendeve të tjera”, tha Ministria e Jashtme e saj.
A do ta pushtonte Koreja e Veriut Jugun?
Që nga pushtimi i Rusisë, retorika e Koresë së Veriut ndaj Koresë së Jugut ka ndryshuar.
Muajin e kaluar motra e Kim, Kim Yo Jong, paralajmëroi se nëse Koreja e Jugut do të përballej ushtarakisht me Veriun, ushtria e saj “do të përballej me një fat të mjerueshëm si shkatërrimi dhe rrënimi total”.
Gjuha kërcënuese nga Pheniani nuk është asgjë e re, një zyrtar amerikan dikur e përshkroi fyerjen publike nga Koreja e Veriut si një “distinktiv nderi”.
Ajo që është e re është se që nga pushtimi, ekspertë si Lankov kanë pyetur nëse Koreja e Veriut do të konsideronte përsëri një pushtim të Jugut, më shumë se shtatë dekada pasi pushtimi i saj në 1950 ndezi Luftën Koreane.
Kjo pyetje është hedhur poshtë për vite me radhë. Shumica e ekspertëve ende i shohin ndryshimet si të papërfillshme, por fakti që madje po diskutohet është i rëndësishëm.
“Koreanët e Veriut ndoshta po ëndërrojnë përsëri për diçka që (ata) e merrnin seriozisht, por në dekadat e fundit pothuajse e harruan. Ky është pushtimi i Jugut,” tha Lankov.
Për momentin, ideja duket fantastike. Por e ardhmja është një çështje tjetër.
“Ndoshta, vetëm ndoshta, Presidenti amerikan i vitit 2045 ose 2055 nuk do të rrezikojë San Francisko për të shpëtuar Seulin”, tha Lankov. “(Deri atëherë) koreano-veriorët mund të përdorin ICBM, ndoshta nëndetëse të armatosura bërthamore për (të tmerruar) amerikanët, për t’i shantazhuar ata të dalin nga konflikti./ CNN
