Indeksi i shëndetit bankar, tregues i llogaritur nga Banka e Shqipërisë, tregoi një rritje të rreziqeve për bankat gjatë gjysmës së parë të vitit 2022.
Ky zhvillim është ndikuar sidomos nga përkeqësimi i nivelit të eficiencës dhe përfitueshmërisë.
Rritja e rrezikut të lidhur me përfitueshmërinë pasqyron rënien e fitimit të sektorit bankar, deri tani gjatë vitit 2022. Sipas bankës qendrore, për 7-mujorin e këtij viti fitimi neto i sistemit bankar kishte vlerën e 7.43 miliardë lekëve, 34% më pak krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Ky është fitimi më i ulët i sektorit bankar për periudhën 7-mujore, që prej vitit 2016.
Kontributi i treguesit të eficiencës në nivelin e rrezikut është rritur ndjeshëm gjatë 12 muajve të fundit, si pasojë e rritjes së shpenzimeve në raport me të ardhurat. Rreziku i lidhur me likuiditetin dhe cilësinë e aktive ka shënuar rënie gjatë dymbëdhjetë muajve të fundit, por ndikimi i këtyre dy treguesve në ecurinë e indeksit të agreguar të shëndetit bankar ishte më i kufizuar në krahasim me treguesit e tjerë. Treguesi i likuiditetit është përmirësuar për shkak të zgjerimit në raportin e aktiveve likuide ndaj aktiveve të përgjithshme, dhe kontributi i këtij përbërësi në nivelin e agreguar të rrezikut në kohë ka ardhur në rënie, veçanërisht gjatë vitit të fundit. Cilësia e aktiveve është përmirësuar krahasuar me një vit më parë dhe kontributi i këtij nëntreguesi në rrezikun e përgjithshëm ka ardhur në rënie gjatë viteve të fundit. Vlera e këtij treguesi ra nga 0.73 në shtator të vitit 2014 në 0.36 në qershor të vitit 2022 dhe rolin kryesor në këtë ecuri e ka dhënë rënia e konsiderueshme në raportin e kredive me probleme. Vlera e treguesve tenton të masë shkallën e rrezikut, ndaj një ulje e nivelit nënkupton rënie të rreziqeve dhe përmirësim të shëndetit të sektorit bankar.
Indeksi i shëndetit është dobësuar për gjysmën e bankave të sistemit. Për grupin e bankave sistemike indeksi është përmirësuar lehtë në krahasim me një vit më parë. Këto banka paraqesin përmirësim në tre prej pesë treguesve, por në mënyrë të veçantë përmirësimi është regjistruar në treguesin e cilësisë së aktiveve. Treguesit e përfitueshmërisë dhe eficiencës për bankat sistemike kanë shënuar rënie gjatë 12 muajve të fundit, si pasojë e pakësimit të fitimit dhe rritjes së shpenzimeve në raport me të ardhurat për këtë grup bankash. Në tërësi, gjatë viteve 2014-2021, indeksi i agreguar i shëndetit bankar ka shfaqur një prirje rënëse, duke treguar përmirësim të shëndetit dhe rritje të qëndrueshmërisë së sektorit bankar. Ky përmirësim lidhet në mënyrë të veçantë me përmirësimin e cilësisë së aktiveve, likuiditetit dhe kapitalit. Në të njëjtën kohë, rreziku i lidhur me përfitueshmërinë ka ardhur duke u bërë më i rëndësishëm në shëndetin e përgjithshëm të bankave, duke filluar nga tremujori i parë i vitit 2020.
Vitin e kaluar, indeksi i shëndetit bankar shfaqi ecurinë më të mirë qysh prej vitit 2005. Por, këtë vit, inflacioni i lartë dhe rritja e normave të interesit ka sjellë disa efekte të para në bilancet e bankave, sidomos të lidhura me humbjet nga instrumentet financiare./monitor
