Izraeli dhe Libani kanë arritur një marrëveshje historike, thanë liderët e secilës palë veçmas të martën, duke zgjidhur një mosmarrëveshje të gjatë për kufirin detar që përfshin fushat kryesore të naftës dhe gazit në Mesdhe.
Shtetet e Bashkuara janë përpjekur të ndërmjetësojnë një marrëveshje midis vendeve fqinje mbi zonën prej 860 kilometrash katrorë (332 milje katrorë) të detit, e cila ka qenë e diskutueshme prej vitesh.
Ai përfshin fushën e naftës dhe gazit Karish dhe një rajon të njohur si perspektiva Qanaa, të cilat pritet të bien respektivisht në ujërat izraelite dhe libaneze sipas marrëveshjes. Izraeli ka thënë se do të fillojë menjëherë nxjerrjen e naftës dhe gazit nga Karish dhe eksportimin e saj në Evropë.
“Versioni përfundimtar i ofertës është i kënaqshëm për Libanin dhe plotëson kërkesat e tij dhe ruan të drejtat e Libanit për këtë pasuri natyrore,” tha Presidenti i Libanit Michel Aoun në një deklaratë disa orë pasi mori ofertën përfundimtare të Izraelit përmes ndërmjetësit amerikan Amos Hochstein.
Aoun tha se shpreson që marrëveshja, e cila ende nuk është nënshkruar, do të shpallet “sa më shpejt të jetë e mundur”.
Kryeministri izraelit Yair Lapid tha: “Kjo është një arritje historike që do të forcojë sigurinë e Izraelit, do të injektojë miliarda në ekonominë e Izraelit dhe do të sigurojë stabilitetin e kufirit tonë verior”.
Draft-marrëveshja plotëson të gjitha parimet e sigurisë dhe ekonomike të përcaktuara nga Izraeli, tha Lapid.
Kryeministri izraelit do të mbledhë kabinetin e sigurisë të mërkurën pasuar nga një mbledhje e posaçme e qeverisë, tha ai.
Zyrtarët libanezë kanë thënë se marrëveshja nuk do të thotë se do të nënshkruhet ndonjë “traktat” me Izraelin dhe kjo marrëveshje nuk është një hap drejt normalizimit të marrëdhënieve midis dy vendeve, të cilat teknikisht janë në luftë.
Më herët të martën, negociatori libanez dhe nënkryetari i parlamentit Elias Bou Saab i tha CNN se “Libani ndjeu se [marrëveshja] merr parasysh të gjitha kërkesat e Libanit dhe ne besojmë se pala tjetër duhet të ndihet njësoj”.
Ndërkaq, kryenegociatori izraelit Eyal Hulata tha: “Të gjitha kërkesat tona u plotësuan, ndryshimet që kërkuam u korrigjuan. Ne mbrojtëm interesat e sigurisë së Izraelit dhe jemi në rrugën tonë drejt një marrëveshjeje historike.”
Të martën, ministri libanez i Energjisë Walid Fayyad tha gjithashtu se kompania franceze e energjisë Total, e cila zotëron kontratën për të eksploruar ujërat libaneze, do të fillojë të punojë në perspektivën e Qanaa “menjëherë”.
Bisedimet morën vrull pasi kompania e kërkimit të naftës dhe gazit me bazë në Londër Energean mbërriti në qershor për të filluar zhvillimin e fushës Karish në emër të Izraelit. Edhe pse anija Energean ndodhet në jug të zonës së diskutueshme, një pjesë e fushës është në një zonë që Libani kishte pretenduar.
Hezbollahu, milita e fuqishme shiite libaneze e mbështetur nga Irani, kishte kërcënuar platformën e gazit të Energean nëse do të fillonin prodhimin e gazit përpara se të arrihet një marrëveshje.
Të martën, Hezbollahu nuk pranoi të komentonte kur u kontaktua nga CNN, por grupi i armatosur i mbështetur nga Irani ka thënë më parë se do t’i bindet çdo marrëveshjeje të nënshkruar nga qeveria libaneze.
Marrëveshja historike nuk prek kufijtë tokësorë, por ka të ngjarë të lehtësojë sigurinë dhe tensionet ekonomike për të dy vendet.
Kryeministri i përkohshëm i Libanit Najib Mikati tha të enjten se një marrëveshje “do të na shmangë nga një luftë përfundimtare në rajon”.
