Komisioni Europian, në raportin e tij të pranverës, ka ulur parashikimin për rritjen ekonomike të Shqipërisë në 2.7%, nga 3.7% që ishte pritshmëria në raportin e nëntorit të vitit të kaluar.
Komisioni paralajmëron se Shqipëria mund të përballet me mbingarkesa në borxhin publik për shkak të subvencioneve të energjisë, ndërsa do të jetë e detyruar të ulë shpenzimet publike për investime.
Rishikimi ka ardhur në kuadër të uljes së bërë për të gjithë Europën, si rrjedhojë e pasojave që po sjell lufta në çmimet e energjisë dhe në inflacion.
“Për vitin 2022 dhe 2023 rritja në Shqipëri pritet të jetë përkatësisht 2.7% dhe 3.1%, e ndikuar kryesisht nga ndikimi i pushtimit rus të Ukrainës, edhe pse vetëm në mënyrë indirekte pasi Shqipëria ka pak ekspozim të drejtpërdrejtë ndaj të dy vendeve. Rritja e çmimeve të ushqimeve dhe energjisë ka shtyrë qeverinë të ofrojë mbështetje shtesë për familjet dhe NVM-të, dhe këto masa do të shtyjnë për në vitin 2023 një përmirësim domethënëse në financat e qeverisë”, thuhet në raport.
“Pas rimëkëmbjes së fortë të shumicës së komponentëve të kërkesës në vitin 2021, pritjet për një kthim në normën mesatare historike mbi 3% të rritjes janë dobësuar nga ndikimi i luftës në partnerët kryesorë tregtarë të BE-së, zinxhirët e furnizimit dhe çmimet e mallrave. Pasiguria për efektin ekonomik të këtyre ndërprerjeve, krahas shtrëngimit të mundshëm të kushteve të financimit, pritet të frenojë rritjen e konsumit dhe investimeve private. Investimet publike, në veçanti përfundimi i rindërtimit pas tërmetit, do të vazhdojnë të mbështesin ekonominë, por më pak se sa ishte planifikuar pasi shpenzimet publike prej rreth 1.5% të PBB-së janë riorientuar për të subvencionuar energjinë elektrike dhe karburantin, si dhe rritjen e mbështetjes sociale. Kërkesa e ulët e brendshme pritet të frenojë rritjen e importeve. Nga ana tjetër, turizmi, i cili varet kryesisht nga turistët rajonalë dhe të BE-së, parashikohet të vazhdojë të mbështesë rritjen e eksporteve të shërbimeve, gjë që pritet të kthejë lehtësisht në pozitiv kontributin e eksporteve neto.
Në përgjithësi, rritja ekonomike parashikohet në 2.7% në 2022 dhe 3.1% në 2023. Ky ngadalësim dhe rritja e pagave ka të ngjarë të zbusë rritjen e punësimit në 2023. Megjithatë, e nxitur nga mungesat e fundit të fuqisë punëtore, shkalla e papunësisë pritet të bjerë nën 11%. deri në vitin 2023”.
Komisioni paralajmëron se kjo perspektivë është subjekt i rreziqeve negative, kryesisht të lidhura me ndikimin e një rritjeje të qëndrueshme të çmimit të energjisë, shoqëruar me prodhimin e ulët të hidrocentraleve vendase për shkak të reshjeve të pamjaftueshme, siç shihet tashmë në tremujorin e parë 2022. Në këtë rast, fatura e importit të energjisë elektrike në Shqipëri do të rritet ndjeshëm dhe, përveç zgjerimit të deficitit tregtar, mund të mbingarkojë buxhetin publik, i cili deri më tani ka mbuluar hendekun midis çmimeve të larta të importit të jashtëm dhe çmimeve të rregulluara të brendshme për familjet dhe SME-të.
Komisioni parashikon se financat publike të vendit do të mbeten nën presion. “Si rrjedhojë e rritjes së lartë të PBB-së dhe investimeve publike më të ulëta se sa ishin planifikuar, raporti i deficitit publik dhe i borxhit rezultoi 2 pikë përqindje më pak se sa pritej në vitin 2021, pavarësisht një emetimi të eurobondit për parafinancimin e bilancit buxhetor të vitit 2022. Kostoja e lartë e subvencioneve dhe rritja e mbështetjes sociale që pritet për vitin 2022 do të vonojë një ulje të konsiderueshme të deficitit, në 2.7% të PBB-së, deri në vitin 2023, kur raporti i borxhit parashikohet të ulet në 70.9% të PBB-së.
Ulet parashikimi i rritjes në Europë, pasi kriza energjetike rrit inflacionin
Komisioni Europian ka ulur parashikimin e tij për rritjen këtë vit dhe pret një nivel m ëtë lartë inflacioni, pasi lufta e Ukrainës po godet ekonominë e rajonit.
Në parashikimet e fundit të pranverës, KE pret rritje reale të PBB-së si në BE ashtu edhe në eurozonë prej 2.7% në vitin 2022, nga 4% që ishte parashikuar tre muaj më parë.
Rritja pritet të ngadalësohet në 2.3% në 2023, nga një parashikim i mëparshëm prej 2.8% në BE (dhe 2.7% në zonën e euros).
Me rritjen e çmimeve të energjisë këtë vit, inflacioni pritet të jetë mesatarisht 6.1% në vitin 2022 dhe të arrijë në 6.9% në tremujorin aktual (në prill ishte 7.5%, norma më e lartë në historinë e unionit monetar).
Ky është një “rishikim i konsiderueshëm në rritje krahasuar me parashikimin e ndërmjetëm të dimrit 2022” prej një nivel inflacioni prej 3.5%, thotë Komisioni. Inflacioni shihet të bjerë në 2.7% në 2023, ende mbi objektivin prej 2% të Bankës Qendrore Evropiane.
Komisioni thotë: “Perspektiva për ekonominë e BE-së para shpërthimit të luftës ishte për një rritje të gjatë e të fortë. Por pushtimi rus i Ukrainës ka paraqitur sfida të reja, në momentin që Bashkimi Europian po rikuperohej nga ndikimet ekonomike të pandemisë. Duke ushtruar presione të mëtejshme në rritje mbi çmimet e mallrave, duke shkaktuar ndërprerje të furnizimit të ri dhe pasiguri në rritje, lufta po përkeqëson tendencën rritëse”./Monitor
