Emigrantët vazhdojnë të vijnë, kalimet e Kanalit vazhdojnë të ndodhin dhe qeveria, duket se është e pafuqishme t’i ndalojë ata. Një traktat me Francën, një marrëveshje me Shqipërinë, vendosja e Marinës Mbretërore: asgjë nuk i ka ndaluar 44,000 njerëzit që kanë bërë udhëtimin deri tani këtë vit.
Faktet janë të jashtëzakonshme. Numri i njerëzve që kalojnë Kanalin është rritur me më shumë se 160 për qind krahasuar me vitin e kaluar. Tre të katërtat janë meshkuj të rritur, shumica dërrmuese nën moshën 40 vjeç. Grupi më i madh sipas kombësisë – më shumë se një e treta – janë shqiptarë. Ndërsa disa vende evropiane, si Gjermania dhe Holanda, pranojnë zero kërkesa për azil nga shqiptarët, shkalla jonë e pranimit është 55 për qind.
Sistemi ynë i azilit është i mbingarkuar. Numri i rasteve të mbetura tani është 160,000. Numri i rasteve të përpunuara brenda gjashtë muajve ka rënë në vetëm 10 për qind. Ne po shpenzojmë pothuajse 6 milionë paund në ditë vetëm për faturat e hoteleve dhe fatura e përgjithshme e azilit është trefishuar në 2.1 miliardë paund në vit – mjaftueshëm për të paguar pagat e 62,000 infermierëve.
Zgjidhjet e propozuara nga shumë ekspertë, aktivistë dhe deputetë do ta përkeqësonin problemin edhe më shumë. Shumë këmbëngulin se zgjidhja është krijimi i më shumë “rrugëve të sigurta dhe ligjore” për azilkërkuesit që të vijnë legalisht në Britani. Në fakt, rrugë të tilla ekzistojnë: për ukrainasit, hong Kongerët dhe afganët, dhe një numër të vogël të tjerë. Zgjerimi i këtyre rrugëve për të lejuar më shumë për të aplikuar për të ardhur këtu nga vende të tjera do të rriste numrin, por nuk do të ndalonte kalimet, përveç nëse autoritetet do t’i jepnin azil fjalë për fjalë të gjithë të interesuarve për të ardhur këtu.
Po kështu, lejimi i azilkërkuesve për të punuar ndërkohë që çështja e tyre përpunohet do të ftojë më shumë emigrantë që të tentojnë udhëtimin për në Britani. Tregu ynë i çrregulluar i punës dhe zbatimi i dobët i ligjit është tashmë një faktor i rëndësishëm tërheqës dhe motivi për shumë shqiptarë në veçanti për të ardhur këtu është të punojnë, ligjërisht ose ndryshe. Dhënia e të drejtës për punë është një recetë për një emigracion të paligjshëm.
Dhe duhet ta kemi të qartë se po flasim për emigracionin ilegal. Aktivistët shpesh thonë se kërkesa për azil nuk është “fals” dhe se asnjë qenie njerëzore nuk mund të jetë “ilegale”. Por këto janë argumente të kashtës. Është vepër penale të hysh në vend pa leje për ta bërë këtë dhe të shkatërrosh dokumentet e identitetit kur të mbërrish këtu. Konventa e Refugjatëve u lejon refugjatëve që hyjnë ilegalisht në një vend të kërkojnë azil, por vetëm ata që vijnë “direkt” nga ku rrezikohet jeta ose liria e tyre.
Pra, çfarë mund të bëjnë ministrat? Në një raport të mirëpritur nga Suella Braverman, Sekretarja e Brendshme, dhe botuar nesër nga Qendra për Studime Politike, Karl Williams dhe unë propozojmë ta kthejmë sistemin tërësisht. Duke mësuar nga përvojat që kanë funksionuar mirë – si gjatë krizës së refugjatëve të shkaktuar nga lufta civile siriane – ne rekomandojmë krijimin e rrugëve të dedikuara të zhvendosjes përmes të cilave ne sjellim njerëz të cenueshëm në Britani. Në raste si Hong Kongu dhe Ukraina, ku për arsye të historisë dhe gjeografisë mund të ketë një rast për marrjen e më shumë njerëzve, Parlamenti do të ishte i lirë të vendoste. Por në rrethana normale, ne propozojmë një kufi prej 20,000 vendesh në vit për zhvendosje.
Për ata që vijnë në vend ilegalisht dhe për ata që udhëtojnë nga vende të sigurta, ne rekomandojmë ligje të reja që parandalojnë emigrantët që të vendosen ndonjëherë në Britani. Ministrat nuk duhet të shkelin Konventën për Refugjatët dhe të dërgojnë emigrantë në vendin e tyre nëse është e rrezikshme. Por sapo një emigrant arrin ilegalisht, ai duhet të ndalohet dhe më pas, me shpejtësi, duhet t’i jepet një zgjedhje midis kthimit në vendin e tyre – i cili shpesh, si me Shqipërinë, është krejtësisht i sigurt – dhe dërgimit në Ruandë ose ndonjë tjetër. vend i tretë me të cilin Britania mund të lidhë një traktat për të përpunuar kërkesat për azil në det të hapur.
Kjo, siç tregoi qeveria australiane me politikën e saj të Operacionit të Kufijve Sovran, do të shkatërronte nxitjen për të udhëtuar dhe do të vriste modelin e biznesit të bandave kriminale që lehtësojnë udhëtimet. Por sigurisht që ka pengesa për të kapërcyer.
Së pari, ne duhet të rrisim madhësinë e pasurisë së paraburgimit. Së dyti, ne duhet të lidhim marrëveshje me vende, përveç Ruandës, për t’u siguruar që siguria jonë kufitare nuk varet nga politika e Kigalit. Dhe së treti, ne duhet të shpenzojmë paratë. Vlerësimet e përhapura nga kritikët e skemës së Ruandës janë jashtëzakonisht të pasakta, pasi ato nuk përfshijnë kursimet e bëra përmes parandalimit. Llogaritjet tona – të cilat janë bujare pasi nuk përfshijnë kostot për shërbimet publike të më shumë azilkërkuesve – zbulojnë se transferimi në det do të kursejë paratë publike. Por ka kosto paraprake.
Dhe do të na duhet të ndryshojmë ligjet për të drejtat e njeriut. Transferimi në Ruandë është bllokuar nga Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut në pritje të seancave të mëtejshme gjyqësore. Edhe nëse qeveria fiton çështjen e saj dhe Ruanda rezulton se është përgjithësisht e sigurt, migrantët individualë do të jenë të lirë të kundërshtojnë largimin mbi bazat e tyre specifike duke cituar Konventën Evropiane për të Drejtat e Njeriut (KEDNJ). Dhe ndalimi, nëse largimi nuk është i afërt, është gjithashtu i paligjshëm sipas neneve 5 (e drejta për liri) dhe 8 (e drejta për jetë familjare) të Konventës. Në fund, ne besojmë se Britania duhet të tërhiqet nga GJEDNJ, pasi çdo legjislacion që kërkon ta anashkalojë atë do të kundërshtohet ende nga paditësit dhe do të bllokohet në Gjykatën në Strasburg.
Veprime të tjera janë të nevojshme. Një bashkëpunim më i mirë me Francën dhe vendet e tjera evropiane do të ndihmojë në ndalimin e kriminelëve që bëjnë të mundur imigrimin e paligjshëm. Një marrëveshje e re me Shqipërinë duhet të përshpejtojë kthimin e shqiptarëve në vendin e tyre. Akti i Skllavërisë Moderne – i keqpërdorur mjerisht në mënyrë rutinore nga bandat dhe emigrantët e paligjshëm – duhet të reformohet duke i qëndruar besnik qëllimit të tij themelues. Ne kemi nevojë për një zbatim shumë më të mirë të ligjit, një treg më të mirë të rregulluar të punës dhe futjen e kartave të identitetit.
Me emigracionin e përgjithshëm neto që shkon në 504,000 më parë të paimagjinueshëm në vit, dhe numra rekord – duke përfshirë 89,000 ukrainas dhe 27,000 Hong Kongers – që vijnë këtu për arsye të mira humanitare, Britania nuk mund të përballojë të tolerojë një krizë të imigracionit të paligjshëm dhe azilit. Koha e rritjes ka mbaruar. Vetëm një ndryshim i plotë i mënyrës së funksionimit të sistemit mund të ketë sukses.
