Çdo vit në vendin tonë hidhen miliona euro fonde për të ndërtuar rrugë të reja ose për të mbyllur projektet të cilat kanë vite që nuk përfundojnë. Një pjesë e madhe e këtyre parave që vërshojnë si “lumë” nga qeveria për kompanitë private që merren me punimet, janë në fakt kredi ose borxhe me interesa jo të vogla, ose donacione nga ndërkombëtarët.
Por këta të fundit duket se po shqetësohen mjaftë për ecurinë e punimeve dhe për mos mbylljen në kohë të projekteve të nisura para shumë vitesh.
Së fundi, Banka Botërore, njoftoi në rishikimin e fundit të projektit “Ndërlidhja e Rrugëve Lokale dhe Rajonale” se, punimet nuk kanë ecur njëlloj në të gjithë segmentet.
Në disa është avancuar mirë dhe në të tjera ka pasur vonesa që në disa raste, i është faturuar kushteve të motit, apo në të tjera proceduarve apo problematikave të dala gjatë zbatimit.
Të tilla projekte si dhe zvarritje në përfundimin e tyre “Priza.al” i ka referuar edhe në shkrime të mëparshme, apo në investigime direkt nga kantieret ku po ngrihen akse kombëtare apo lokale.
Por e çuditshme është se kompanitë kontraktore, siç është shembulli me “Gjoka Konstruksion” apo “Gjikuria”, edhe pse punimet zgjaten në projekte të ndryshme prej vitesh, puna nuk përfundon, para të tjera akordohen shtesë mbi shumën fillestare, por askush nuk mban përgjegjësi për vonesat dhe cilësinë e dobët.
Për këtë donatorët e huaj si në rastin e FMN-së apo Bankës Botërore, i kanë kërkuar qeverisë shqiptare që të jetë më e përgjegjshme në kërkesën e llogarisë ndaj kompanive që punojnë me paratë e taksapaguesve shqiptarë, apo me fonde që kanë rritur së fundi ndjeshëm borxhin publik.
Financimi nga BB
Projekti i fundit që do të nisë në këtë muaj, ka një mbështetje nga Banka Botërore në vlerën 50 milionë dollarë dhe ka nisur që në vitin 2018, ndërkohë që mbyllja e tij parashikohet në 31 dhjetor 2022.
Por cila është situata e përgjithshme në segmentet rrugore që mbulon projekti? Sipas misionit, në Pogradec ka përfunduar rehabilitimi dhe ndërtimi i rrugës Pogradec – Tushemisht. Fondi Shqiptar i Zhvillimit (FSHZH), ka siguruar dokumentet për dakordësinë e personave që preken nga projekti, si dhe kompensimin e tyre. Aseti, i cili u testua tashmë, i është dorëzuar Bashkisë së Pogradecit.
Në Shkodër, rindërtimi i aksit Qafë Thore-Rruga e Thethit, u pezullua gjatë dimrit. Punët e mbetura pezull përbëhen kryesisht nga shtrimi i asfaltit dhe elementë plotësues të rrugës (barriera, sinjalestikë rrugore dhe vepra arti), të cilat për shkak të motit të dimrit dhe lartësisë ku kalon rruga, ishin të pamundura të kryheshin dhe do të zbatohen gjatë verës.
FSHZH raportoi tek Banka se, kontraktori ka mbajtur rrugën në gjendje të mirë për kalimin e turistëve (turizmi dimëror) dhe mundësimin e aksesit të komuniteteve lokale në qendrat administrative, shëndetësore dhe arsimore.
Por në fakt këtë segment gjatë dimrit, dhe sidomos në Qafë Thore, bora arin disa metra dhe banorët e Thethit dhe zonave të tjera janë ankuar vazhdimisht për mos-hapjen e saj.
Për këtë janë bërë edhe sa e sa kronika televizive, por çdo vit ka qenë e njëjta situatë.
Misioni ka vërejtur se FSHZH dhe Konsulenti i Mbikëqyrjes nuk kanë aplikuar për shtyje të datës së përfundimit të kontratës për të reflektuar ndalimin e punimeve dhe për këtë duhet të marrin masa menjëherë.
Akset e Jugut
Në Tepelenë, rindërtimi i rrugës Bençë-Lekdush, ka përfunduar në pjesën kryesore (më shumë se 90% progres fizik). “Megjithatë, pagesat e kontratës së punëve të përfunduara janë në rreth 50%, për shkak të vonesës së kontraktuesit në dorëzimin e dokumenteve, e cila ndikoi në nivelin e përgjithshëm të disbursimet e kredisë. Për më tepër, kjo kontratë është tashmë përtej datës fillestare të përfundimit (fundi i Prillit 2021) dhe si FSHZH-ë dhe Konsulenti i Mbikëqyrjes nuk kanë raportuar, dhe/ose vendosur, nëse qëllimi është që të zgjatet data e përfundimit, ose të fillohet aplikimi për të Likuiduar Dëmet”,- thuhet në raportin e BB.
Banka raporton në raportin e rishikimit edhe ecurinë në prokurimin dhe dhënien e kontratave të reja të Punëve Civile.
“Në vitin 2020 misionet e Bankës ranë dakord me FSHZH që në paketën e prokurimit të punëve civile të përfshiheshin edhe tre rrugë të tjera. E para rruga Roskovec-Poshnjë (bashkia Berat), e dyta pjesët e rrugës së shërbimit Plepa-Golem (Durrës), dhe ndërtimi i urës së re (zëvendësimi i urës së vjetër) si pjesë e zbatimit të rekomandimeve të auditimit të sigurisë rrugore”,- thuhet në dokumentin e BB.
Në fund të majit 2021 situata lidhur me këto projekte është e tillë. Në Roskovec- Poshnje, procesi i tenderimit ka përfunduar, kontrata është nënshkruar dhe kontraktori po mobilizohet në zbatim. FSHZH gjithashtu ka konfirmuar se, nuk ka pasur shpronësime në lidhje me këtë rrugë.
Rrugët e shërbimit Plepa-Golem. Pas përfundimit të projekteve të hollësishme dhe dokumenteve të ofertës, FSHZH po planifikon të kompletojë prokurimin dhe vlerësimin deri më 30 qershor 2021.
Projektimet e kësaj rruge kanë përfshirë, ndër të tjera, qasje më të sigurt të trafikut për/nga rrugët e shërbimit drejt autostradës kryesore midis Durrësit dhe Kavajës dhe komunikimi më i lehtë midis fshatrave në pjesën e sipërme/ bujqësisë si dhe zonat me pika turistike dhe rekreative të vijës bregdetare.
Nuk pritet që të ketë shpronësime për projektin ndërkohë që në dokumentet e FSHZH është adresuar edhe çështja e stacionit hekurudhor Golem, i vendosur ngjitur në të djathtë të rrugës (RRESHT).
E treta është ura midis Fierit dhe Semanit. Pas përfundimit të projekteve dhe dokumenteve të tenderit, FSHZH po planifikon të mbyllë edhe prokurimin dhe vlerësimin deri më 30 qershor 2021.
Ndërtimi i kësaj ure të re, sipas BB, është i rëndësishëm jo vetëm për të zëvendësuar të vjetrën, e amortizuar në seksionin e rrugës Fier-Seman, por edhe për të përmirësuar sigurinë për përdoruesit e rrugës.
/Priza.al/
