Euro ka pësuar një mposhtje të madhe ndaj homologut të saj amerikan që nga pushtimi rus i Ukrainës në shkurt, duke rënë në nivelin e saj më të ulët në 20 vjet pasi rritja e çmimeve të gazit dhe pasiguria rreth furnizimit rus me energji nxitën frikën e recesionit në eurozonë.
Monedha e përbashkët evropiane po tregtohej deri në 1,0007 dollarë të martën – një rrëshqitje e shpejtë nga niveli i 1,15 dollarëve përpara se Rusia të niste luftën në Ukrainë. Rënia e mprehtë e ka sjellë euron afër arritjes së barazisë ndaj dollarit amerikan për herë të parë që nga fundi i vitit 2002.
Pse po bie euro?
Përkeqësimi i përgjithshëm i perspektivës së eurozonës mes rritjes së çmimeve të gazit dhe frikës se Rusia do të ndërpresë furnizimet me gaz natyror po zvarrit monedhën e përbashkët. Mbështetja e madhe e ekonomive të mëdha si Gjermania dhe Italia nga gazi rus i ka lënë investitorët të nervozuar, me ekonomistët që parashikojnë një recesion shumë më të shpejtë dhe më të dhimbshëm në zonën e euros sesa në SHBA.
Kësaj i shtohet edhe diferenca në nivelet e normave të interesit në SHBA dhe eurozonë. Rezerva Federale e SHBA ka rritur në mënyrë agresive normat e interesit për të ulur inflacionin, ndërsa Banka Qendrore Evropiane (BQE) deri më tani i ka rezistuar rritjeve të pjerrëta.
“Norma e interesit në SHBA pritet të shkojë deri në 3% kundrejt 1% në Evropë. Pra, paratë do të shkojnë në vendin me një rendiment më të lartë”, tha për DW Carsten Brzeski, kryeekonomist për Gjermaninë dhe Austrinë në ING.
Dollari amerikan po përfiton gjithashtu nga tërheqja e tij e strehës së sigurt. Mes gjithë errësirës, dënimit dhe pasigurisë rreth ekonomisë globale, investitorët po ngushëllohen me sigurinë relative që ofron dollari duke qenë më pak i ekspozuar ndaj disa prej rreziqeve të mëdha globale tani.
Çfarë është barazia e dollarit dhe pse është një punë e madhe për euron?
Barazi në thelb do të thotë që 1$ blen €1. Nuk është gjë tjetër veçse një prag psikologjik për pjesëmarrësit e tregut, të cilët janë të njohur për dashurinë e tyre për figurat e rrumbullakëta.
“Tregjet financiare gjithmonë duan të gjejnë një lloj kuptimi simbolik”, tha Brzeski.
Viraj Patel, një strateg i këmbimit valutor në Vanda Research, tha se niveli i barazisë mund të jetë një pikë në të cilën euro demit dhe ariut mbyllin brirët për të përcaktuar se në cilën drejtim shkon monedha nga atje. (Një “dem” sipas përkufizimit është një investitor që blen aksione sepse ata besojnë se tregu do të rritet; ndërsa një “ari” do të shesë aksione pasi ata besojnë se tregu do të kthehet negativ.)
“Kohët e fundit, ne kemi filluar të shohim investitorët që bastojnë euron që bie nën barazinë. Por ju mund të imagjinoni njësoj se më shumë investitorë do të fillojnë të blejnë euro ndërsa i afrohemi atij niveli,” tha ai për DW.
Si ndikon një euro më e dobët te konsumatorët?
Një euro në rrëshqitje do t’i shtojë barrën familjeve dhe bizneseve evropiane që tashmë janë duke u lëkundur nga inflacioni rekord. Një monedhë më e dobët do t’i bënte më të shtrenjta importet, të cilat kryesisht janë të shprehura në dollarë. Kur këto artikuj janë lëndë të para ose mallra të ndërmjetme, kostot e tyre më të larta mund të rrisin më tej çmimet lokale.
Në kohë normale, një monedhë e dobët shihet si një lajm i mirë për eksportuesit dhe ekonomitë e rënda nga eksportet si Gjermania, sepse rrit eksportet duke i bërë ato më të lira në terma dollarë. Por atëherë këto nuk janë kohë normale falë fërkimeve globale të zinxhirit të furnizimit, sanksioneve dhe luftës në Ukrainë.
“Në situatën aktuale me tensione gjeopolitike, mendoj se përfitimet nga një monedhë e dobët janë më të vogla se sa disavantazhet”, tha Brzeski.
Megjithatë, për udhëtarët amerikanë që shkojnë në Evropë këtë verë, një euro e dobët është një bekim. Për shembull, në nivelin e barazisë, teorikisht ata do të jenë në gjendje të shkëmbejnë $1,000 për 1,000 € në vend të më pak se 900 € në shkurt. Me fjalë të tjera, dollari i tyre do të vlente shumë më tepër. Për bizneset që importojnë mallra evropiane, gjërat do të ishin më të lira në terma dollarë.
Ku është fundi i euros?
Bastet se euro do të vazhdojë rënien e saj nën barazi janë rritur ditët e fundit ndërsa kriza energjetike në Evropë përkeqësohet.
“Euro po tregtohet sikur një krizë në Evropë është në pragun e derës. Pra, ju duhet të shihni më shumë lajme të këqija tani për sa i përket gjithë narrativës rreth furnizimeve me gaz dhe potencialisht gjeopolitikës që euro të dobësohet përtej barazisë”, tha Patel.
Strategët e Nomura International parashikojnë se euro mund të bjerë deri në 0,95 dollarë. Kreu i kërkimit të këmbimit valutor të Deutsche Bank, George Saravelos, ka një parashikim të ngjashëm. Një “lëvizje poshtë në $0.95-$0.97 do të përputhej me ekstremet e të gjitha kohërave të parë në kurset e këmbimit që nga fundi i Bretton Woods në 1971”, shkroi ai në një shënim të 6 korrikut drejtuar klientëve.
Çfarë do të thotë një euro më e dobët për BQE-në?
Një euro e dobët dhe inflacioni shtesë që ajo sjell shton sfidat e BQE-së, e cila tashmë është nën vëzhgim për ngadalësimin e blloqeve në luftën kundër inflacionit.
Për t’i bërë gjërat më keq për bankën qendrore që ka mandatin për të zbutur inflacionin, euro nuk është dobësuar vetëm ndaj dollarit, por edhe ndaj monedhave të tjera si franga zvicerane dhe jenit japonez.
“Kjo tani ka filluar të bëhet një dobësi më e gjerë e euros dhe për këtë arsye bëhet më shumë një problem inflacioni për BQE-në”, tha Patel.
BQE synon të rrisë normat bazë të interesit me 25 pikë bazë javën e ardhshme, rritja e saj e parë në mbi 10 vjet.
“Një euro më e dobët mbështet pikëpamjen e një rritjeje më agresive të normës”, tha Brzeski. “Argumenti pas kësaj do të ishte se nëse ne shkojmë për një rritje prej 50 pikësh bazë javën e ardhshme dhe jo 25, kjo mund të ndalojë menjëherë rënien e euros sepse do të befasonte tregjet financiare”.
Megjithatë, disa ekspertë thonë se një rënie ekonomike do ta vendosë bankën në një shtrëngim, duke e penguar atë nga çdo shtrëngim agresiv i politikës monetare. Kjo nga ana tjetër do të siguronte që normat e interesit në eurozonë të mbeten të ndrydhura përballë SHBA-së. Një pritje e tillë tashmë po luan një rol në rënien e euros./ DW
