Inflacioni me normën dyshifrore ka qenë problemi kryesor për ekonominë e Kosovës për vitin 2022. Qytetarët u përballen me rritje të fortë të çmimeve të shkaktuar fillimisht nga pandemia, ndërsa hov të madh morën pas nisjes së pushtimit të Ukrainës nga Rusia. Por, si do të jetë viti 2023, që tashmë kemi hyrë.
Në Kosovë pritet që të ketë rënie të çmimeve rreth 6%, sipas Bankës Qendrore të Kosovës.
“Shkallë e lartë e inflacionit është shënuar gjatë vitit 2022 në Kosovë, për shkak të krizës globale që ka shkaktuar pas pandemisë lufta në Ukrainë. Por në vitin 2023 po pritet që të ketë një ulje të çmimeve në vend rreth 6%, kështu deklaroi ditë më parë guvernatori i BQK-së, Fehmi Mehmeti.
Sipas tij ulje çmimesh do të ketë në muajt e parë të këtij viti.
“Parashikimet tona janë që vitin e ardhshëm do të ketë ulje të inflacionit sidomos në 6 mujorin e dytë rreth 6% parashihet të ketë rënie të çmimeve”.
Banka Qendrore e Kosovës po ashtu parashikon që në vitin 2023 rritja ekonomike në vend të shkojë në 3 deri 4 për qind.
“Sipas vlerësimit të BQK-së këtë vit parashikimet tona janë që rritja ekonomike në vend të sillet 3 deri 4 për qind. Ngjashëm me parashikimet që jep FMN”.
Një mendim të afërt më BQK-në e kanë edhe në Oden Ekonomike të Kosovës. Kryetari i këtij institucioni, Lulzim Rafuna, ka thënë se viti i ri mund të jetë më optimist për sa i përket çmimeve dhe inflacionit.
“Në variantin më të mirë në rast se nuk ndodh kjo, viti 2023 do të jetë më optimist. Do të ketë një ulje të lehtë të çmimeve, një ulje të inflacionit për arsye se dihet që shkalla e lartë e inflacionit e ka prekur pikun”.
Kurse, kryetari i Aleancës Kosovare të Bizneseve, Agim Shahini, në një deklarim për media ka thënë se çmimet edhe më tutje mund të mbesin në presion të inflacionit.
“Çmimet edhe më tutje do të mbesin në presion të inflacionit, të mungesës së prodhimit të fuqisë punëtore. Ndërmarrësit anë e mbanë vendit dhe jashtë Kosovës duhet të jenë më shumë të vëmendshëm për ruajtjen e punëtorëve dhe cilësinë e tyre duke i mbajtur në punë, në mënyrë që Kosova të mos vuajë nga mungesa e punëtorëve”.
Ndërsa, eksperti i ekonomisë, Safet Gërxhaliu, ka deklaruar se për arsye të rritjes së pakontrolluar të çmimeve në vend duhet të rriten edhe pagat.
“Kemi rritje të pa kontrolluar të çmimeve, ngrirje të pagave qoftë të sektorit privat, publik, qoftë administrate, prandaj nëse kemi këtë trend inflacioni, atëherë duhet kemi prioritet ngritjen e pagave. Kosova po vonohet për ta zënë hapin”.
Gërxhaliu ka thënë se nuk mund të flitet për rimëkëmbje kur çmimet janë rritur në mënyrë të pakontrolluar. Prandaj, sipas tij, shteti duhet që t’u ndihmojë familjeve të varfra për arsye se në vend ka rritje të varfërisë ekstreme.
Agjencia e Statistikave të Kosovës në matjen e fundit ka bërë të ditur se norma vjetore e inflacionit e matur në muajin nëntor 2022 me muajin nëntor 2021 ishte 11.6% . Si në gjithë botën, rritja e çmimeve ka nisur nga fundi i vitit 2021, si pasojë e çrregullimeve në zinxhirin e furnizimeve që ka shkaktuar pandemia e koronavirusit.
Çmimet kanë marrë hov më të madh kur Rusia ka nisur pushtimin e Ukrainës, në fund të shkurtit. Në bazë të të dhënave më të reja të Bankës Botërore, çmimet e produkteve ushqimore në Kosovë nga prilli deri në korrik 2022, janë rritur për 19.2 për qind, që i bie që në këtë shkallë, 19.2 për qind pra, ishte edhe inflacioni për produktet ushqimore në vendin tonë.
Ndërsa, Agjencia e Statistikave ka treguar se norma vjetore e inflacionit e matur në muajin korrik 2022, me muajin korrik 2021, ishte 14.2 për qind. Banka Botërore njofton më tej se që nga 11 gushti 2022, indeksi i çmimeve bujqësore është 1% më i lartë se dy javë më parë. Çmimet e misrit dhe të grurit janë 2% më të larta krahasuar me janarin 2022, ndërsa çmimet e orizit janë rreth 6% më të larta. Krahasuar me mesataren e janarit 2021, indekset e çmimeve të misrit dhe grurit janë 20% më të larta, ndërsa indeksi i çmimit të orizit është 16% më i ulët.
Paga minimale në Kosovë, nga viti 2011, është 130 euro për personat nën moshën 35 vjeç dhe 170 euro për ata mbi 35 vjeç. Paga mesatare bruto për vitin 2021, sipas ASK-së, ka qenë 484 euro. Në sektorin publik në Kosovë janë të punësuar mbi 80.000 persona, me pagë mesatare bruto rreth 620 euro./Monitor
