Rrushi është fruti më i mirë në mesin e të gjithë frutave vjeshtore, ai mund të konsiderohet si një thesar i vërtetë i shëndetit… Gjatë verës tregu mbushet me llojet e ndryshme të rrushit. Ne na mbetet vetëm të zgjedhim se cili na pëlqen më shumë. Në 100 gr rrush ka 63 kalori, nga të cilat 9.5 gr janë karbohidrate, 84.6 gr ujë dhe 2.5 gr fibra. Rrushi përmban vitaminat A, B, C dhe E si dhe elemente dhe minerale të shumta si Kaliumi, Kalciumi, Fosfori, Hekuri, Magnezi etj.
Ai ka një përdorim të gjërë dhe ne do ju tregojmë se si mund të përdoret ndryshe, përveçse si frut. Përveç në sallatat e freskëta, rrushin e shtojmë edhe në pjatat e mishit dhe perimeve, tek orizi dhe të mbushurat, tek buka, reçeli, por gjerësisht përdoret me ëmbëlsira, si tarta, kek, si dhe tek ëmbëlsirat tradicionale, kabunia dhe hallva. Rrushi përdoret edhe në formën e thatë dhe sigurisht për të prodhuar verën dhe pijen tradicionale të rakisë.
Në sezonin e të korrave sigurisht që është shumë mirë për të ngrënë rrush të freskët. Ekzistojnë shumë receta të mrekullueshme, ku si përbërës kryesor është ky frut që e gjejmë në varietete dhe ngjyra të ndryshme.
Rrushi i thatë përdoret më së shumti në përgatitjen e ëmbëlsirave. Orizi apo pilafi pasurohet shumë në shije nëse i shtoni bajame apo rrush të thatë. Rrushi si lëng i freskët stimulon oreksin, përmirëson metabolizmin në trup, heq toksinat nga trupi, rekomandohet për anemi, ndihmon në normalizimin e presionit të gjakut. Vaji nga farat e rrushit, është shumë i vlerësuar dhe kërkuar, ku së pari u prodhua në Francë si një zëvendësim për vajin e ullirit. Ai mund të përdoret në gatim dhe ka efekt mbrojtës për sistemin kardiovaskular. Sot ne propozojmë tre receta të mrekullueshme me rrush, ku do të fillojmë me Kabuninë, një recetë e vjetër dhe mjaft e çuditshme, për të vijuar me reçelin klasik të rrushit, një traditë e vjetër e amvisave shqiptare dhe për ta mbyllur me kekun me rrush. Një recetë e shijshme, e thjeshtë dhe mjaft e dashur në çdo familje.
Kabuni me rrush të thatë
Është një nga recetat që jo vetëm i ka rezistuar shekujve por me kalimin e kohës është lartësuar edhe më shumë për shijen autentike të saj. Kabunia, është një ëmbëlsirë shumë e shijshme, me aromë paksa mistike. Është një nga recetat që jo vetëm i ka rezistuar shekujve por me kalimin e kohës është lartësuar edhe më shumë për shijen autentike të saj. Kabunia njihet si traditë e kuzhinës shqiptare e përgatitur nga të gjitha trevat, origjina e saj vjen nga vendet e Lindjes. Receta e Kabunisë njihet gjerësisht në kuzhinën orientale. Thuhet se Kabunia ka qenë ëmbëlsira e preferuar e sulltanëve, të cilët e konsumonin rregullisht atë, jo vetëm për shijen e mrekullueshme por edhe për të fituar energji dhe forcë. Nxjerrja e kabunisë në tryezën e miqve është shenjë e fortë e shprehjes së mirëseardhjes, respektit dhe dashurisë për të ftuarit.
Mjafton orizi, rrushi i thatë, bajamet, karafili dhe kanella, për të të ngacmuar fantazitë e shijes dhe dëshirën për të shijuar këtë ëmbëlsirë të vjetër. Ne do ju tregojmë se si fare lehtë, kjo ëmbëlsirë që ka “magjepsur” edhe sulltanët mund të përgatitet në shtëpi për t’u shijuar me familjen, me miqtë e të ftuarit.
Përbërësit janë 500 gr oriz, 1 litër lëng mishi dashi (ose ujë), 200 gr sheqer, 150 gr rrush të thatë, 100 gr gjalp, 1 lugë vaj ulliri, disa fara karafili, pak kripë dhe pak kanellë. Për recetën do të veprojmë në këtë mënyrë: Në një tenxhere hedhim vajin e ullirit bashkë me gjalpin. Pasi gjalpi shkrihet hedhim orizin dhe e përziejmë për pak minuta derisa orizi të përthithë plotësisht masën e gjalpit të shkrirë. Më pas hedhim me ngadalë ujin e valuar, pak kripë dhe disa fara karafili. E lemë masën të ziejë të mbuluar me kapak në zjarr të ngadaltë. Për të përftuar ngjyrën e praruar të artë të Kabunisë, përgatisim karamelin duke skuqur 2 lugë sheqer me pak vaj ulliri. Pasi është skuqur sheqeri, e shtojmë te kabunia gjatë zierjes. Në momentin kur uji shteron dhe orizi nis të nxjerrë disa bulëza në sipërfaqe e heqim nga zjarri. Tenxheren e mbulojmë me një pecetë të pastër duke i vendosur kapakun sipër për 15 minuta në mënyrë që të zbutet orizi. Më pas, orizin e hedhim në një tavë qelqi ku hedhim sipër rrushin e thatë dhe disa fara karafilash. E lemë përsëri 10 minuta dhe më pas i hedhim sheqerin. E përziejmë derisa sheqeri të tretet dhe pastaj e hedhim në pjata. Për t’i shtuar shije, sipër i shtojmë kanellë dhe Kabunia e famshme është gati për tryezën tuaj.
Reçel rrushi
Për dimrin, gjatë sezonit të vjeshtës, kur prodhimi i rrushit është i bollshëm dhe tregu është plot, mund të përgatisni reçel rrushi. Një traditë kjo e amvisave shqiptare, të cilat nuk linin të shkonte dëm asgjë nga prodhimi i rrushit në oborret e tyre. Receta është shumë e thjeshtë, do ta shihni edhe ju vetë. Për reçelin e rrushit, ju duhet të merrni produktet e mëposhtme: një kilogram rrush i ëmbël; 300 gram ujë, limontoz dhe vanilje për shije.
Së pari, ju duhet të pastroni frutat, të merrni vilat më të denduar dhe më të pjekura, pa dëmtime të dukshme. Pas kësaj, ju duhet të vendosni rrushin pa bishta në një sitë ose kullesë, ndërsa do të prisni që uji të thahet plotësisht. Ndërkohë vendoseni tenxheren me ujë në zjarr dhe hidhni në ujin që valon kokrat e rrushit pjesë pjesë, duke i lënë aty saktësisht vetëm një minutë. Pas kësaj, transferojini menjëherë në ujë me copa të mëdha akulli për ftohje të menjëhershme. Pastaj hiqni kokrrat e rrushit dhe kulloni ujin. Në lëngun e kulluar, shtoni sasinë e sheqerit të treguar në recetë. Më pas merrni një enë, hidhni aty kokrrat e rrushit dhe shtoni lëngun e nxehtë, duke e mbuluar gjithçka me një peshqir të pastër. Lëreni në temperaturën e dhomës për 6 orë. Pastaj e vendosni të gatuhet në zjarr, të zihet për 10 minuta dhe të lihet për tërë natën, domethënë për 8 orë. Pastaj e gjithë kjo duhet të përsëritet për herë të dytë, dhe pastaj një të tretë. Herën e fundit, duhet të shtoni vanilje dhe limontaz, ta vloni për disa minuta dhe ta shpërndani në kavanoza të thata që tashmë i keni sterilizuar më parë.
Kek me rrush
Keku është një ëmbëlsirë klasike që nuk ka munguar asnjëherë në asnjë familje shqiptare. Me kalimin e viteve dikush e ka quajtur Tortë e dikush Tartë, por baza e recetës është po ajo, një brumë i shfrifët që shtohen fruta të ndryshme të njoma apo të thata e që në rastin tonë kemi zgjedhur ti hedhim rrush, frutin e stinës.
Përbërës për një tavë me diametër 24 cm janë:
180 gr miell integral
80 gr gjalpë i shkrirë (pa ujë)
35 kokrra rrush pa fara
1 kokërr mesatare vezë
125 ml qumësht orizi
2 lugë çaji fryrës ëmbëlsirash
100 gram sheqer kaf, lëkurë e grirë limoni
Përgatitja: Rrahim fillimisht gjalpin me sheqerin. Pasi është zbutur e lemë mënjëanë në temperaturë ambjenti.
Rrahim vezën, shtojmë qumështin dhe pasi të njëtrajtësohen i bashkojmë me gjalpin duke i rrahur me rrahës elektrik.
Shtojmë miellin e përzjerë më parë me fryrësin e ëmbëlsirave dhe lëkurën e limonit. Vazhdojmë ti përzjejmë derisa përbërësit të jenë bërë njësh.
Shtrojmë një letër furre në tavën ku do pjekim kekun. Hedhim gjysmën e kremit të kekut në tavë dhe mbi të shtrojmë gjysmën e sasisë së rrushit me erë.
Shtojmë sasinë e mbetur të kremit dhe sërisht kokrrat e tjera të rrushit. Mbi sipërfaqen e kekut shtojmë pak sheqer kaf dhe kekun e pjekim në furrë të parangrohur në 170 grC për 10 minuta she mëpas ulim temperaturën e furrës në 160 grC për 40-45 minuta të tjera.
Nxirreni kekun nga furra, lëreni të ftohet. Shërbejeni duke i pluhurosur sipër me sheqer pluhur. Ju bëftë mirë!/ Nga CRI
